02.03.2008 tarihinde ismet soner <ismet.soner@gmail.com> yazmış: Normal büyüklükte bir yıldız, mesela bizim güneşimiz, nükleer yakıtını tüketip, nükleer reaksiyonları bittikten sonra sadece hidrojen ve helyum'un yanmaya devam etmesiyle bir Kırmızı Dev olur. Kırmızı dev aşamasında büyüklüğü yüz kat artan yıldız, hidrojen de bittikten sonra kütle kaybeder, ama merkezdeki helyum yanmaya devam etmesiyle bir Beyaz Cüce olur. Yıldızın kütle kaybedip, içe doğru çökmesi, belli bir aşamadan sonrada patlamasına yol açar daha sonra dış katmanlarını uzaya püskürtür. Bu Süpernova Patlamasıdır. Bir süpernova patlamasından sonra geri kalanlara Nötron Yıldızı denir. Nötron yıldızları, süpernova patlamalarıyla dış katmanlarını uzaya savurmuş olan dev yıldızların, çöken ve yaklaşık bir kent büyüklüğündeki hacme sıkışan merkezleridir. Çökme öncesi tümüyle demire dönüşmüş olan merkez, çökmeyle öylesine sıkışır ki, atomları oluşturan protonlar ve elektronlar iç içe geçerek nötron haline gelirler ve yıldız tümüyle nötronlardan, ya da daha temel maddelerden oluşur. Yıldızın merkezi, çökerken büyük bir dönme hızı kazanıyor ve çok kuvvetli manyetik alana sahip oluyor. Nötron yıldızları, Kara Deliklerden sonra en fazla çökmüş yıldızlardır. İkisinin ilişkisini bir örnekle açıklamaya çalışırsak: Güneş'inki kadar kütleye sahip tipik bir nötron yıldızında yaklaşık 2×1027 ton madde var. Güneş bu kütleyi 700,000 km yarıçapında bir hacim içerisinde tutarken, nötron yıldızında yarıçap sadece 10 km kadardır. Bu kadar kütle biraz daha çökmüş, 10 km. yerine, 3 km.nin altında yarıçapı olan bir hacmin içine inmiş olsaydı, bir kara delik olacaktı.
Nötron yıldızlarının bir başka özelliği de, gözlediğimiz en yüksek yörüngesel hızlara ulaşması yanında, herhangi bir yıldızın ulaşabileceği en yüksek kendi çevresinde dönme hızına sahip olmasıdır. Kimi saniyede bir, en hızlısı ise saniyede 642 gibi çok yüksek dönme hızına sahiplerdir. Bir buz patencisinin kollarını içeri çektiği zaman hızlanması gibi, yıldızlar da çöküp bir nötron yıldızı boyutlarına inene kadar küçüldüklerinde, açısal momentumun korunması sonucu bu yüksek hızlara ulaşırlar. Bu öyle yüksek bir dönme hızıdır ki, bundan sadece 3 kat daha hızlı dönselerdi merkezkaç kuvveti kütle çekiminden daha fazla olacak ve savrulup dağılacaklardı. Süpernova patlaması ile yayılan enerji, patlayan yıldızın içinde bulunduğu galaksiyi tüm olarak aydınlatacak güçtedir. Bu nedenle, süpernova patlamaları çok uzaklardan dahi gözlenebilir. Patlamayla oluşan şok dalgalarının da etkisiyle patlama anında yeni ağır elementler oluşabilir. Uzaya yayılan bu ağır elementler, yıldızlar arası maddenin ağır element bolluğunu arttırır. Güneş sistemi de, dünyamız da tamamen süpernova artıklarıdır. Her ne kadar güneş sistemimiz ve dolayısıyla dünyamız milyonlarca yıl öncesinin bir süpernovasının eseriyse de, güneş sisteminin merkezinde oluşacak bir süpernova bakın neler yapar:
Dünya, diğer bütün gezegenlerle beraber o anda milyonlarca derece sıcaklık altında ve düşünemeyeceğimiz kadar şiddetli şok dalgalarıyla tuz-buz olup, iyonlaşmış gaz halinde ve saniyede 15,000 km hızla (ışığın 20'de biri süratle) uzaya fırlatılır.
Bize en yakın yıldız olan Alfa Centauri uzaklığında bir süpernova patlaması olsa, süpernova olarak patlayan yıldızı Güneş kadar parlak görürüz; yani gökyüzünde iki güneş olur, gece diye bir şey olmaz. Yayılan yüksek enerjili parçacıklar etkisiyle, önce Dünya atmosferinin ozon katmanı yok olur ve yer yüzeyine çok daha fazla mor ötesi ışınım ulaşır. Sıcaklık düşer, yağış azalır ve kozmik ışınların da etkisiyle Dünya yüzeyinde canlı yaşam felce uğrar. Galaksimizde bilinen son süpernova patlaması 12,300 yıl önce, 1,300 ışık yılı ötedeki Vela Takımyıldızı´nda gerçekleşti. Patlama, 11,000 yıl önce 10 magnitute derece parlaklıkta dünyadan görüldü. Bu parlaklık, dolunayın 7 gün sürmesi kadardı. Yani Ay kadar parlaktı. Çıplak gözün görme yeteneğine göre, süpernovanın ışınlarının yaygınlığı Ay´ın çapını dahi aşıyordu. Bu muhteşem bir uzay dansıydı, akıl ötesi bir ateş kütlesi tüm renklere dönüşerek bir gayzer gibi fışkırıyordu. O zamanın gözlemcileri patlamayı nabız gibi atarken görüyorlardı. (Söz açılmışken adını hep duyduğumuz Pulsarlar da ayrı birer gökcisimleri değil, bizim yönümüzdeki manyetik kutuplarından düzenli aralıklarla radyo ya da X-ışıması yapan nötron yıldızlarıdır. Manyetik alanının büyük olması ve manyetik eksenin Dünya'dan geçmesi halinde nötron yıldızları pulsar olarak gözlenirler.) http://www.youtube.com/watch?v=4cn4u3LK77s (Amatör kamera ile bir Süpernova Patlaması. Videoyu çeken UFO zannetmiş.) http://www.youtube.com/watch?v=K0n__aPsrhY (Cassiopeia Süpernova Patlaması: Canlandırma, Sesli) http://www.youtube.com/watch?v=0J8srN24pSQ (Crab Süpernova Patlaması: Canlandırma, Sesli) http://www.youtube.com/watch?v=2afotzgrFbE (Başka bir Süpernova Patlaması: Canlandırma, Sessiz) http://www.youtube.com/watch?v=3Cm0ag--wug (Bir Süpernova Patlaması daha: Canlandırma, Sessiz) http://www.youtube.com/watch?v=Gbclaf3o_DQ (Bir Süpernova Patlamasına teleskopla zoom, Sessiz) http://www.youtube.com/watch?v=7qRz2NvPFH4 (Bir "ikili" pulsar canlandırması, Sessiz) http://www.youtube.com/watch?v=K0n__aPsrhY (2036'da Apopsis Astroidi Dünyaya Çarparsa: Canlandırma, Sesli) Şüphesiz gece ve gündüzün ardarda değişmesinde, Allah'ın göklerde ve yeryüzünde yarattığı şeylerde, Allah'a karşı gelmekten sakınan bir toplum için pek çok deliller vardır (Yunus, 6) İnkâr edenler, göklerle yer bitişikken, bizim onları ayırdığımızı ve diri olan her şeyi sudan meydana getirdiğimizi görmediler mi? Hâlâ inanmayacaklar mı? (Enbiya, 30) Eğer hak onların arzularına uysaydı gökler ile yer ve onlarda bulunanlar elbette bozulur giderdi. (Mü'minun, 71) Allah gökleri ve yeri hak ve hikmete uygun olarak yaratmıştır. İşte bunda inananlar için bir ibret vardır. (Ankebut, 44) Şüphesiz Allah, gökleri ve yeri, yok olup gitmesinler diye (kurduğu düzende) tutuyor. Andolsun, eğer onlar (yörüngelerinden sapıp) yok olur giderlerse, O'ndan başka hiç kimse onları tutamaz. Şüphesiz O, halimdir (hemen cezalandırmaz, mühlet verir), çok bağışlayandır. (Fatır, 41) Elbette göklerin ve yerin yaratılması, insanların yaratılmasından daha büyük bir şeydir. Fakat insanların çoğu bilmezler. (Mü'min, 57) Gökleri yeri ve bu ikisi içinde yaydığı canlıları yaratması, O'nun varlığının delillerindendir. O, dilediği zaman, onları bir araya getirmeye de gücü yetendir. (Şura, 29) Ey cin ve insan toplulukları! göklerin ve yerin uçlarından bucaklarından geçip gitmeye gücünüz yeterse geçip gidin. Büyük bir güç olmadıkça geçip gidemezsiniz. (Rahman, 33) Onlar, önlerindeki ve arkalarındaki (kendilerini dört bir yandan kuşatan) göğe ve yere bakmadılar mı? Eğer dilersek onları yere geçirir veya gökten üzerlerine parçalar düşürürüz. Bunda, Rabbine yönelen her kul için bir ibret vardır. (Sebe, 9) Sonra duman halinde bulunan göğe yöneldi; ona ve yeryüzüne, "İsteyerek veya istemeyerek gelin" dedi. İkisi de, "İsteyerek geldik" dediler. Böylece onları, iki günde (iki evrede) yedi gök olarak yarattı ve her göğe kendi işini bildirdi. En yakın göğü kandillerle süsledik ve onu koruduk. İşte bu, mutlak güç sahibi ve hakkıyla bilen Allah'ın takdiridir. (Fussilet, 11-12) Üstlerindeki göğe bakmazlar mı? Onu nasıl bina ettik, nasıl donattık! Onda hiçbir düzensizlik ve eksiklik yoktur. (Kaf,6) Yörüngelere sahip göğe andolsun ki, muhakkak siz, (peygamber hakkında) çelişkili sözler söylüyorsunuz. (Zâriyat, 8) Derleme --
PRIMUM NON NOCERE
http://ismetsoner.spaces.live.com
(Kızgınlıkla karar almayın, mutluluktan uçtuğunuzda söz vermeyin. İkisi de sarhoşluk ânıdır, akıl başta değildir)
--
PRIMUM NON NOCERE
http://ismetsoner.spaces.live.com
(Kızgınlıkla karar almayın, mutluluktan uçtuğunuzda söz vermeyin. İkisi de sarhoşluk ânıdır, akıl başta değildir)
--~--~---------~--~----~------------~-------~--~----~
Bu grubun hiç bir siyasi oluşum ,parti, vakıf, örgüt, dernek veya benzeri yapılanmalarla alakası yoktur.Aynı zamanda onlara uzaklığı veya yakınlığıda bulunmamaktadır...Müslüman Anadolu İnsanının Tarafında yer alan Gerçek Vatanseverliği ilke edinmiş HABER BİLGİ PAYLAŞIM STANDIDIR..
Grupta yayınlanan yorum ve yazılardan yazarları sorumludur.
-----------------------------------------------------------------
"ANADOLU HABER GÜNLÜĞÜ" grubu.
Bu gruba posta göndermek için , mail atın : anadoluhaber@googlegroups.com
Bu gruba üyeliğinizi sonlandırmak için şu adrese e-posta gönderin: anadoluhaber-unsubscribe@googlegroups.com
Daha fazla seçenek için, http://groups.google.com/group/anadoluhaber?hl=tr
adresinde bu grubu ziyaret edin
-~----------~----~----~----~------~----~------~--~---
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder
Yorumlarınızda Kişilik haklarına saldırı,küfür ve benzeri ifadeleriniz yayınlanmamaktadır.Yorumları yazarken İsminizi belirtmeniz önemle duyurulur.