Şeyhü'l İslâm İbn-i Kemal

Seyhu'l Islâm

Ibn-i Kemal Fakih, tarihci, mufessir, kelâmci, edip ve sair olan Seyhu'l-Islâm Ibn-i Kemal'in asil adi Semseddin Ahmed bin Suleyman'dir. Fatih devrinin ileri gelen devlet adamlarindan Kemal Pasanin torunu olmasi sebebiyle, Ibn-i Kemal ismiyle sohret bulmustur. Ibn-i Kemal, en meshur Osmanli seyhu'l-Islâmlarindandir. Buyuk bir gayretle ilme sarilan Ibn-i Kemal, kisa surede ilimde buyuk mesafe kat eder, diger talebeleri yakalar ve gecer. Ibn-i Kemal alti yil kadar Molla Lutfi'nin ilim halkasinda kalir. 1498'de Molla Lutfi'nin olumunden sonra Muslihiddin Mustafa Kestelli, Muhyiddin Mehmed Hatipzade ve Sinaneddin Yusuf Muarrilzade'den ilim tahsil eder ve muderris olur. Ilk olarak 1505/1506 yilinda gunluk 30 akce ucretle Edirne Taslik Ali Bey Medresesi'ne tayin edilir. Daha sonra kendisine II. Bayezid tarafindan tarih yaziciligi gorevi verilir ve 30.000 akce ihsan edilir. Ibn-i Kemal meshur tarihini bu vesileyle kaleme alir. 1511-1512 yilinda 40 akceli Uskup Ishak Pasa Medresesi'ne tayin edilir. Bu donemde Seyyid Serif Curcani'nin Serhu'l-Miftah adli eserine bir hasiye kaleme almistir. Daha sonra yine Edirne'deki Halebiyye Medresesi'ne, Uc Serefeli Medrese'ye ve Istanbul'daki Sahn-i Seman Medresesi'ne tayin edilir. II. Bayezid doneminde yukaridaki vazifelerde bulunan Ibn-i Kemal, Yavuz zamaninda da yukselmeye devam eder. 1516 yilinda Caldiran Seferi donusunde Edirne Kadiligi'na ve ayni yil icerisinde de Anadolu Kazaskerligi'ne getirilir. Yavuz Selim ile Misir Seferi'ne katilir. Misir Seferi sirasinda Yavuz ile Ibn-i Kemal arasinda ilginc hâdiseler meydana gelmistir. Bu hâdiseler padisahin âlime olan saygisini ve Ibn-i Kemal'in yuksek ilmini gostermektedir. Sefer donusunde Ibn-i Kemal'in atinin ayagindan sicrayan camur, Yavuz Selim'in kaftanina bulasmisti. Padisah hiddeti ile meshur oldugu icin Ibn-i Kemal endiselenmis ve mahcup olmustu. Bunu goren Yavuz: 'Endise etmeyiniz. Ulemanin atinin ayagindan sicrayan camur bizim icin ziynettir. Oldugumde bu camurlu kaftani uzerime seresiniz.' demistir." Vefat ettigi zaman bu kaftan turbesinin uzerine ortulur. Halen bu kaftan turbede muhafaza edilmektedir. Bu hâdise padisahlarin ilme ve ilim adamlarina olan saygisini gosteren pek cok ornekten bir tanesidir. Misir Seferi sirasinda padisah, Ibn-i Kemal ile ilmî sohbetler yapiyor ve ilmî konularda yardimina basvuruyordu. Meselâ, Ebu'l-Mehasin Yusuf Cemaluddin'in (V:1469) En-Nucumu'z-Zahire Fi Muluki'l-Misir Ve'l-Kahire isimli Misir tarihini Yavuz'un emri uzerine suratle tercume etmistir. Oyle ki, her gece bir cuz tercume eder, Seyhizade'ye temize cektirir ve ata binecegi sirada padisaha takdim edermis. Ibn-i Kemal, Misir Seferi ile ilgili olarak kaleme aldigi bir risalesinde, Enbiya Suresi'nin 105. âyetinden hareketle, cifîr ilmi kurallarina gore Yavuz'un Misir'i fethedecegini, bunun kolay olacagini, gununu ve yerini ayri ayri ortaya koymustur. Yine Misir Seferi sirasinda Yavuz, Karaman'dan gecilirken, orada gorulen siddetli hortum ve firtinanin hikmetini Ibn-i Kemal'e sorar. Ibn-i Kemal de su cevabi vermistir: "Karaman ulkesinin payitahti Mevlana'nin mehbit-i envar (nurlarin indigi yer) oldugundan o diyarin dagi, tasi ve topragi sema etmektedir." Mayis-Haziran 1526'da Zenbilli Ali Cemali Efendinin vefati uzerine seyhu'l-Islâmliga getirilir ve Mayis 1536'da vefat edene kadar bu gorevde kalir. Edirnekapi'da Emir Buhari Camii'nin yanindaki Mahmud Celebi zaviyesine defnedilir. Ibn-i Kemal hossohbet, zarif, nuktedan ve guler yuzluydu. Turkce, Arapca ve Farsca siirler yazmistir. Bunlardan Turkce Divan'i ve 10.000 beyitlik Yusufu Zeliha Mesnevisi ve Yavuz'un vefati uzerine yazdigi mersiye; en meshurlarindandir. Ibn-i Kemal'in sairligi ve sanatkârligi ilminin yaninda golgede kalmistir. Fakat o basarili siirler yazmistir. Seyhu'l-Islâm Ibn-i Kemal'in Yavuz Sultan Selim Mersiyesi'nden bir bolum:...Az muddetde cag is etmisdi,Sâyesi olmus idi âlem-gîr. Sems-i asr idi asirda semsunZilli memdûd olur, zamâni kasîr. Tâc u taht ile fahr eder beglerFahr onunla ederdi tâc u serîr. Gonli ol sûrda bulurdi surûrKi cala agiriydi tîg u nefîr....Oldi Sultân Selîm hayf u dirîgHem kalem aglasun ani hem tîg.... (Az zamanda cok isler basarmisti. Onun golgesi butun cihani kaplamisti. Sultan Selîm devrinin gunesi idi. Ikindi golgesi uzar ama zamani kisadir. Bazi hukumdarlar, tahta cikmak ve tâc giymekte ovunurlerdi, halbuki onun tahti ve tâci, boyle bir hukumdâra ait olduklari icin ovunduler. Onun gonlu kilicin caldigi, borunun cagirdigi bir dugunde eglenirdi....Oldu Sultan Selîm, eyvah gocup gitti. Artik ona hem kilic, hem kalem aglasin.) Ibn-i Kemal, Osmanli'nin ve Islâm âlemin ileri gelen âlimleri arasindadir. Dini ilimlerin yani sira, felsefe ve tip gibi ilimlerde de eserler kaleme almistir. Bu acidan eskilerin ifadesiyle kendisine "hezarfen" dense yeridir. Verdigi fetvalar Islâm âleminde sohret bulmus ve kendisine Muftiu's-Sekaleyn, yani insanlarin ve cinlerin muftusu unvani verilmistir. Kendisini Suyuti ile kiyaslayanlar, dirayet ve muhakeme acisindan ondan ustun, rivayet acisindan ondan zayif kabul ederler. Ebu'sSuûd Efendi ile kiyaslayanlar ise, her ikisini de fikih, kelâm ve usûlde derin bilgi sahibi gormekle birlikte, Ibn-i Kemal'in tasavvuf, hikmet, tarih, Turkce siir itibariyle ustunlugune, Ebu'sSuûd Efendinin ise edebiyat, uslûp, ahenkli beyan, Arapca siir yonuyle ustunlugune hukmetmektedirler. Eserleri Ibn-i Kemal, Osmanli ulemâsinin en bulendlerindendir. Tarih, siir, felsefe, tip, fetva gibi konular uzerine 200'e yakin eseri vardir. Dakâyiku'l-Hakâyik, Yûsuf u Zuleyha, Idrîs-i Bitlisî'nin Hest-Behist Tercumesi, Zagyir ve Tenkîh, Islâh-i Mefatih, Kessâf'a Na-tamâm Bir Hasiye, Serhu Mefatih, Muhimmat, Makîtu'l-Luga ve Osmanli Tarihi. Medar-i iftiharimiz olan boyle bir allâmeyi uc bes cumle ile ifade etmenin zorlugu ortadadir. Burada anlatilanlar, onun hakkinda fikir verici mahiyettedir. Netice olarak, Ibn-i Kemal Hazretleri, bes asirdir ilim dunyamizi aydinlatmaya devam etmektedir.
--~--~---------~--~----~------------~-------~--~----~
Bu grubun hiç bir siyasi oluşum ,parti, vakıf, örgüt, dernek veya benzeri yapılanmalarla alakası yoktur.Aynı zamanda onlara uzaklığı veya yakınlığıda bulunmamaktadır...Müslüman Anadolu İnsanının Tarafında yer alan Gerçek Vatanseverliği ilke edinmiş HABER BİLGİ PAYLAŞIM STANDIDIR..
Grupta yayınlanan yorum ve yazılardan yazarları sorumludur.
-----------------------------------------------------------------
"ANADOLU HABER GÜNLÜĞÜ" grubu.
Bu gruba posta göndermek için , mail atın : anadoluhaber@googlegroups.com
Bu gruba üyeliğinizi sonlandırmak için şu adrese e-posta gönderin: anadoluhaber-unsubscribe@googlegroups.com
Daha fazla seçenek için, http://groups.google.com/group/anadoluhaber?hl=tr
adresinde bu grubu ziyaret edin
-~----------~----~----~----~------~----~------~--~---