"Fransa, Ruanda soykırımında aktif rol oynadı"

Ruanda hükümeti Fransa'yı resmen, 1994 yılında 800 bin kişinin öldüğü soykırımda aktif rol oynamakla suçladı.
Ülkede, soykırımı soruşturan komisyon tarafından hazırlanan raporda, Fransa'nın soykırım hazırlıklarından haberdar olduğu ve soykırımı gerçekleştiren Hutuların eğitimine de yardım ettiği belirtildi.
500 sayfalık raporda, Fransız birlikleri de, doğrudan Tutsilerin öldürülmelerinde yer almakla suçlandı.
Ruanda Adalet Bakanlığı, raporda adları açıklanan 33 üst düzey Fransız siyasetçi ve askerden hayatta olanların yargılanmaları gerektiğini bildirdi.
Cumhurbaşkanına dek uzanan suçlamalar
Suçlanan kişiler arasında, 1996'da ölen Fransa'nın eski cumhurbaşkanlarından François Mitterand, eski başbakanlardan Dominique de Villepin ile Edouard Balladur ve şimdiki hükümetin etkili isimlerinden Alain Juppe ve Hubert Vedrine de bulunuyor.
Daha önce bu yöndeki eleştiri ve iddiaları reddeden Fransa'da, Dışişleri Bakanlığı sadece rapor ayrıntılı şekilde incelenene dek bir açıklama olmayacağını belirtmekle yetindi.
Ruanda'nın eski devlet başkanı Juvenal Habyarimana, 1994 yılında uçağının düşürülmesi sonucunda ölmüş ve bu olay ülkede soykırımı tetiklemişti.
Hutuların iktidarı sırasında 800 bin kişi öldürülmüştü.
Ölenler arasında azınlıktaki Tutsiler olduğu kadar, ılımlı Hutular da vardı.
Olaylar, sonradan Ruanda Cumhurbaşkanı olan Paul Kagame'nin önderliğindeki Tutsi isyancıların kontrolü ellerine geçirmeleri ve iki milyondan fazla Hutu'nun sürgüne gitmesiyle sona ermişti.
Fransız askerleri bu olaylar sırasında, Belçika'dan bağımsızlığını 1962'de elde etmesinden beri Hutu ve Tutsiler arasında gerginliklere sahne olan ülkede, BM'in görevlendirdiği bir barış gücü kapsamında bulunuyorlardı.
Ruanda geçen yıl Fransa'dan, soykırımdaki rolünü kabul edip, özür dilemesini istemişti.
Fransa ise soykırımda sorumluluğu olduğu yönündeki suçlamaları reddetmişti.
Geçmişte de pek çok kez bu yöndeki iddiaların çeşitli ağızlardan dile getirilmesine rağmen; bu kez suçlamalar hükümet yetkilileri ağzından, resmi kanallardan ortaya kondu.
Raporu hazırlayan komisyon, 2006 yılından bu yana olayları inceliyordu.
Ruanda Adalet Bakanı Tharcisse Karugarama ülkesinin suç duyurusunda bulunup yargı sürecini işletmek için hemen harekete geçmeyeceğini, ancak raporun birey ya da devlet bazında suçlamalara zemin oluşturabileceğini söyledi.
1998 yılında Fransa meclisinin bir komisyonu ülkenin olayla ilgili sorumluluğu olmadığına karar vermişti. Ancak komisyondaki milletvekilleri, 1990-1994 arasında göreve gelen hükümetlerin Ruanda'nın aşırılık yanlısı hükümetine askeri ve diplomatik destek verdiğini ifade etmişlerdi.
2006 yılında ise Ruanda Başkanı Paul Kagame, bir Fransız yargıcın selefinin ölümü konusunda yargılanması talebi üzerine, ülkeyle ilişkilerini kesmişti.
bbc