ABD Orta Asya'ya yerleşiyor

Pentagon, yeni Afganistan planları için Orta Asya'yı gözüne kestirdi, Özbek lider Kerimov ise Medvedev'i bekliyor

Özbekistan'da ABD hava kuvvetlerine üs verileceği haberleri, gündemi oluştururken, Rusya buna yabancı kalmak istemiyor. Önümüzdeki ay Rusya Devlet Başkanı Dimitri Medvedev'in Özbekistan'a gelmesi bekleniyor ve burada Özbek mevkidaşı İslam Kerimov ile bir araya gelecek. Rus lider Medvedev'in ana gündem maddesi ise ABD'nin bu topraklarda istediği üs.

Rusya Genelkurmay Başkanı Orgeneral Nikolay Makarov, geçtiğimiz günlerde, ABD'nin Orta Asya'da üs kurmak istediğini ve Özbekistan ile Kazakistan'da bu amaçla görüşmeler yaptığını duyurmuş, bundan rahatsız olduklarını da kaydetmişti.

Makarov, açıklamasında ABD'nin Bulgaristan ve Romanya'daki askeri kuvvetlerinin ardından Orta Asya ülkelerinden Kazakistan ve Özbekistan'a da yerleşmeyi hedeflediğini belirtmişti.

Bunun ardından ABD'nin Avrupa ve Asya'dan sorumlu Dışişleri Bakan yardımcısı Matt Bryza Rus orgeneralin yaptığı açıklamayı şaşırtıcı bulduğunu, bu bilgilerin gerçeği yansıtmadığını ileri sürmüştü. Bryza, "ABD'nin Özbekistan ve Kazakistan topraklarında askeri üs beklentisi yok" ifadesini kullanmıştı.

ABD'nin Taşkent Büyükelçiliği basın sözcüsü Molli Stivenson da, ABD'nin Özbek yetkilileri ile üs için konuşmadığını, Kazakistan'da da üs talepleri olmadığını belirtmişti.

Ancak uzman görüşleri, bu fikirleri doğrulamıyor. Bölgeyi iyi bilen siyasi uzmanlar, ABD'nin Orta Asya'da da hava kuvvetleri bulundurmayı çok istediğini belirtirken, Rusya Genelkurmay Başkanı'nın da durup durukne bu açıklamayı yapmadığı kanaatinde.

ABD ASYA ÜLKELERİNE DOĞRU KAYMAYI PLANLIYOR

Özbek uzman Rafik Sayfulin'in bildirdiğine göre, ABD'nin yeni başkanı Barack Obama'nın seçim kampanyası sırasında kaydettiği ve Afganistan'a karşı kullanılan koalisyon güçlerine ek 20 bin askerin takviye yapılacağı sözünden yola çıkarak, ABD'nin yeni planlarını bu yönde olduğunu söylüyor. Sayfullin, hem Rusya hem de Özbekistan'nın ABD'nin konuşlatacağı yeni hava üssüne karşı çıkamayacağını da iddia ediyor.

ABD, Özbekistan'ın Afganistan sınırında bulunan Tirmiz'e yerleşmek istediği belirtilirken, bu üssün daha çok hava takviyesi görevi üsleneceği belirtildi. Uzman Seyfulin'e göre, Özbekistan'ın ABD üssünü kabul edip etmemesi, henüz netlik kazanmadı. Özbeklerin, üs için ayrılacak bütçeye göre kabul edebileceği ancak bu konuları görüşmek için Taşkent'e Rus devlet başkanı Medvedev'i bekledikleri belirtiliyor.

Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü (ODKP)'dan yapılan açıklamada ise Özbekistan'ın 19-20 Aralık tarihlerinde BDT'nin gayri resmi Akmola zirvesinde yapılacak toplantıya katılmayacağını duyurarak, Ocak ayından önce iki liderin yüz yüze buluşmasının zorlaştığını belirtti.

Özbekistan, son zamanlarda AB ile bozulan ilişkilireni, Avrupa'nın geri adımlarıyla düzeltmiş, BDT'ye de dolaylı yoldan nokta koyacağı işaretlerini vermişti.

PENTAGON AFGANİSTAN'A SINIRI OLAN ÜLKELERLE İLGİLENİYOR

Özbekistanlı Rus siyaset uzmanı Vladimir Paramonov ise Afganistan'a sınır olan Orta Asya ülkeleri Pentagon'un daha çok ilgilendirmeye başladığını söyledi.

Bu ülkelerin Özbekistan, Tacikistan ve Türkmenistan olduğunu bildiren uzman Paramanov, ancak en ciddi aday ülkenin ise Kazakistan olduğunu savunuyor. Paramanov'a göre, Kazakistan, ABD için Rusya, Çin ve Hazar Denizi üzerinden Kafkas ülkelerine sınırı olduğu ve aynı zamanda enerji kaynağından farklılık taşıdığı için gözde ülke.

Rus uzman, Kazakistan'ın ABD'nin yeni üssünü topraklarına konuşlandırmasına sıcak bakıldığını ve zaten iki ülke askeri kuvvetleri işbirliği içinde sıkı tatbikat çalışmaları yaptığını kaydetti.

Rusya'nın Geostratesji ve Siyasi Sorunlar Araştırma Enstitüsü başkan yardımcısı Leonid İvaşev ise Rusya yandaşları ülkelerin Washington ile üs hakkında ciddi görüşmeler yapmadığını iddia etti. İvaşev'e göre, Orta Asya ülkeleri, Rusya'nın dış politikasına bağlı ama Rusya kararlı adımlar atamıyor.

İvaşev, Bağımsız Devletler Topluluğu'nun (BDT) da aynen Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü gibi son birkaç yılını yaşadığını düşünüyor. Rus uzmana göre, Kazakistan ve ABD askeri üs ile ilgili görüşmeler devam ediyor ve iki ülke, Talibana karşı birlikte mücadele etme kararı aldılar.

Kazakistan Senatosu, bu ay başında aldığı bir kararla, ABD'nin Afganistan'a karşı koalisyonun mücadelesi sırasında Almatı'daki havaalanını kalkış ve iniş için kullanmasını kabul etmişti.

KIRGIZ LİDER ABD ÜSSÜNÜ ARTIK İSTEMİYOR

Diğer yandan Kırgızistan'da 2001 yılından itibaren bulunan Amanas havaalanındaki ABD askeri gücünü Devlet Başkanı Kurmanbek Bakiyev'in artık istemediği kaydedildi.

Kırgız lider Bakiyev, "Özgür basın" haber sitesine verdiği röportajında, ABD askeri hava üssünün Manas Uluslararası Havaalanında 7 yıldır bulunduğunu, bu süre içinde buradan Afganistan'a askeri nakliyenin artık eskisi gibi yapılamadığını belirtti.

Bakiyev, Afganistan'a karşı yapılan askeri koalisyon gücünün başlaması ile birlikte uyuşturucu maddesinin ticaretinde de eskisinden daha da artış gösterdiğini kaydetti.

Bakiyev, ABD'nin Afganistan'daki kendi görevini tamamladığını düşünerek, ülkesindeki askeri hava üssünün kaldırılması konusunu ele alacaklarını belirtti