Sayın salyes,
Sorularınızı aldım, kısmen cevabını aşağıda sunuyorum. Öncelikle şunu belirtmem gerekir ki, bu açıklamaları daha önce hazırlamış değilim. Sizin sorunuz üzerine şu anda bazı yerlerden de istifade ederek hazırlıyorum. Gecenin bu geç saatinde hazırlandığı için bazı noksanlıkların bulunacağı tabiidir. Ancak, en kısa zamanda bunu geliştirip size de göndereceğim. Bu bakımdan noksan ve yanlışlıklar için affınızı dilerim.
Selamlar
Muzaffer Deligöz
İHRACAT
Bir malın ihracında teslim şekli, masraflarının ödenmesi ve bedelinin alınmasında çeşitli şekiller vardır. Bunların tamamına ait geniş bilgileri aşağıda bulabilirsiniz.
Bu şekillerden hangisinin kullanılacağını alıcı ve satıcı L/C açılmadan önce anlaşmalıdırlar ki, L/C buna göre gönderilsin. İlerde L/C nin değiştirilmesinin önlenmesi için, hazırlanan L/C örneği satıcıya gönderilerek onayı alınırsa, ilerdeki zahmetler ortadan kalkar. L/C ile ilgili bilgiler en aşağıda (yeşil yazılı kısımda) belirtilmiştir.
Bir İhracat yapılırken öncelikle;
· Ön görüşmeler ve yazışmalar sonucu; fiyat, kalite, miktar, teslim süresi, nakil yolu, Sigorta, ödeme gibi konularda anlaşılır. Bunlar belirlendikten sonra gönderilecek mal için alıcıya, fiyatınızı ve diğer şartlarınızı belirten bir Proforma Fatura gönderilir. Bunun anlamı "Bu malları bu fiyatla ve bu şartlarla satarım" demektir. Alıcı bunu kabul ettiğini yazılı olarak bildirdiğinde hukuken "icap ve kabul" gerçekleşmiş, ticari münasebet başlamış olur. İlerde bu şartlarda bir tarafın değiştirilmesini istediği hususlar olursa, bu iki tarafın kabulü ve yazılı olarak yapılmalıdır.
· Gerek ihracatçının, gerekse ithalatçının bulundukları ülke kanunlarına göre bu yetkiye sahip olmaları, yani ihraç veya ithal belgelerinin bulunması gerekir (Türkiye için bu ihracat için İhracatçı Belgesi, İthalat için İthalatçı Belgesi dir)
· Malın ithalatının yapacağı ülkede, ithal için malın bir standarda uygunluğu şart koşulmuş ise (mesela elektronik aletlerin 110 veya 220 wolt olması gibi) veya başka şartlar (Elektronik eşya için Servis bulundurma zorunluluğu gibi) bulunuyorsa bunlara dikkat edilmelidir. Aksi takdirde malın Gümrükten çekilmesi zorlaşır.
· Malın ülkeye girmesi için bazı belgelerinin bulunması şartı var ise; (Mesela CE Belgesi veya Tarım sertifikası, Hastalıktan salim raporu, Gözetim raporu gibi) bunların mevcut olması ve ihracat sırasında alınması gerekir. Aksi takdirde Gümrüklerden giriş imkânı kalmaz veya ödemede sıkıntı meydana gelir.
· Mal değeri yüksek ise; alıcı L/C açmak için satıcıdan (Performans Bond=Kat'i teminat mektubu) istemelidir. P.Bond alınmadan L/C açılmamalıdır. Bu; malın teslimi, bir işin yapılabilmesi ya da bir borcun vadesinde ödenmemesi halinde, belirli bir tutarın ceza olarak kayıtsız şartsız ödeneceğinin bir banka teminat mektubu ile taahhüt edilmesidir. Bunun sebebi; birçok ülkede kendisine L/C gelen firmalara kredi açılmakta veya başkalarından borç alınabilmesi sebebiyle kötü niyetli kişiler mal göndermeyeceği halde, gönderecekmiş gibi davranarak L/C açtırarak bundan istifade etmektedirler. Böylece hem Banka Kredi masrafları, hem L/C masrafları, hem de malın gelmemesinden dolayı uğranılacak zarar bu suretle giderilir. BU tarzdaki firmalar Ürdün, Pakistan gibi ülkelerde çoklukla bulunmakta olduğundan dikkat edilmesi gerekir. Eğer Performans Bond alınırsa, ceza ödeneceğinden hakiki ihracatçı olmayan bu işe girişmez. Ayrıca; L/C açılmasına rağmen mal verilmezse, ihracatçı ceza ödemiş olur.
· Burada önemle belirtmek istediğim husus, gerek Performans Bond, gerekse L/C yi nin noksan olmamasına dikkat edilmelidir. Bu konu az da olsa mevcuttur. Şöyle ki; Bu belgeleri gönderen Banka vardır, bu bankanın İhraç edilecek ülkedeki muhabir bankası da vardır. Ancak, kötü niyetli alıcılar bu bankalardaki bazı memurlarla işbirliği yaparak L/C de veya P.Bond'da noksan imza veya yanlış mühür kullanarak belgeleri göndermekte, belgeler işleme konmasına rağmen geçerliliği olmamaktadır. Bir Örnek: Benden mal isteyen bir Ürdün'lü alıcı, Banka Müdür Yardımcısı ile anlaşarak, bana gönderdiği L/C de Banka yetkilisi olarak tek imza ve değişik mühür kullanmıştır. Tabii bu durumu Bankası bilmemekte, normal yapıldığını sanmaktadır. Türkiye'deki muhabir Banka ise siz sormadıkça bu şekildeki detaylara dikkat etmiyor. Böylece, geçersiz bir L/C ye hem Performans Bond gönderme, hem de malı gönderme durumunda olduğunuz gibi, paranızı da alamamaktasınız.
Bir İhracatı Özetlersek;
1- Fiyat belirlenir: Fiyatın uluslararası para birimlerinden biri ile olması gerekir. Fiyatın, hangi tarihe kadar geçerli olduğu proformada belirtilmelidir.
2- Ödeme şekli belirlenir. (Peşin-Vadeli-Vesaik Mukabili vs.)
3- Teslim şekli belirlenir. Bugün dış ticarette bunlardan en çok kullanılanları FOB, CF, CIF şekilleridir. Diğerleri aşağıda (mavi renkli yazılarla) belirtilmiştir.
4- Hangi şekilde ihracat yapılacağı yani ihracatın türü belirlenir. Yani, İhracatın Konsinye, Ticari kiralama, Serbest Bölgeye vs. gibi şekli belirlenir. Bunun Türkiye'deki şekilleri en aşağıda (kahverengi yazılarla) belirtilmiştir.
5- Eğer isteniyorsa Performans Bond, Alıcı Bankası tarafından Satıcının Bankasına gönderilir.
6- Açılacak L/C de belirtilecek bilgiler satıcı tarafından alıcıya gönderilir, mutabakat sağlanırsa ilerdeki ufak yanlışlıklar için uğraşılmaz.
Alıcı bu şartları kabul ederse buna göre L/C açılır.
7- Mal, L/C de belirtilen tarihte sevk edileceği nakliye aracına yüklenir (Gemi, TIR, Uçak vs) Teslim şekli FOB ise; satıcı malı alıcının geminin bordasına kadar getirir. (Borda: Limanda olan geminin ana güvertesi) Artık Konteynır bazında satış yapıldığından alıcının anlaştığı Taşıyıcıya teslim (FCA) şeklinde olması daha iyidir. Bundan sonraki husus alıcıya aittir. Yani Nakliye bedeli, sigorta vs ..
8- Ödeme anlaşıldığı şekilde yapılır. Eğer satış peşin ise; Satıcı L/C de gösterilen evrakları Alıcının muhabir Bankasına verir. Bu banka L/C (gayri kabili rücu bir L/C varsa) evrakları kendisi inceler ve kabul ederse, bedelini satıcıya öder. Eğer L/C (Gayrı kabili rücu değilse) evrakları satıcının Bankasına gönderir. Evrakların tamam olması halinde Alıcı Bankası ödeme emrini muhabir bankaya gönderir, ödeme yapılır. Eğer banka evraklarda noksan bulursa, bunların düzeltilmesi için geri gönderir. Noksanlar tamamlandıktan sonra aynı usulle ödeme yapılır.
Ödeme Vadeli ise, muhabir banka ödeme ile ilgili poliçe hazırlanır ve keşide edilir. Ödemeler vadesi geldiğinde yapılır.
İHRACATTA TESLİM ŞEKİLLERİ
A) Ticari İşletmede Teslim / Ex Works (EXW)
B) Taşıyıcıya Teslim / Free CARRIER (FCA)
C) Gemi Doğurultusunda Teslim / Free Alongside Ship (FAS)
D) Gemi Bordasında Teslim / Free on Board (FOB)
E) Mal Bedeli veya Navlun / Cost and Freight ( CFR)
F) Mal Bedeli, Sigorta ve Navlun / Cost, Insurance and Freight (CIF)
G) Taşıma Ücreti Ödenmiş Olarak Teslim / Carriage Paid To (CPT)
H) Taşıma Ücreti ve Sigorta Ödenmiş Olarak Teslim / Carriage and Insurance Paid To (CIP)
I) Sınırda Teslim / Delivered At Frontier (DAF)
J) Gemide Teslim / Delivered Ex Ship (DES)
K) Rıhtımda Teslim ( Gümrük Vergi ve Harçları Ödenmiş Olarak ) / Delivered Ex Quay (Duty Paid) (DEQ)
L) Gümrük Resmi Ödenmemiş Olarak Teslim / Delivered Duty Unpaid (DDU)
A) TİCARİ İŞLETMEDE TESLİM / EX WORKS (EXW)
"Ex works" satıcının malları işletmesinde (fabrika,depo v.s.) alıcı emrine hazır tutmakla teslim yükümlülüğünü yerine getirdiği anlamındadır. Satıcı, aksi kararlaştırılmadıkça malın alıcı tarafından sağlanan bir araca yüklenmesinden yada malların ihraç gümrüğünden geçirilmesinden sorumlu değildir. Alıcı bu noktadan itibaren varış yerine değin , malın taşınması ile ilgili tüm gider ve risklerin yükümlülüğünü taşır. Bu terim tüm satış şekilleri içinde satıcı için en az yükümlülüğü ihtiva eden bir satış şeklidir.
Bu teslim şeklinde sözleşmede belirtilen satış bedeline yalnızca ambalajlanmış mal bedeli dahildir. Yani teslim tarihinden itibaren her türlü nakliye, yükleme, boşaltma ve sigorta masrafları alıcı tarafından ödenmektedir.
B) TAŞIYICIYA TESLİM / FREE CARRIER (FCA)
Bu terim ile satıcının teslim yükümlülüğü, malların ihraç gümrüğünden geçirilip, alıcı tarafından belirlenen taşıyıcıya, belirlenen yer yada noktada teslimi ile son bulur.
Eğer alıcı tarafından kesin bir teslim yeri belirtilmemişse, satıcı taşıyanın malları teslim alacağı yer civarında bir yer belirleyebilir. Ticari uygulamalar taşıyıcı ile sözleşme yapılabilmesi için satısının yardımını gerektirirse (Örneğin demir ve hava yolu taşımacılığında) satıcı riziko ve masraflar alıcıya ait olmak üzere hareket edebilir.
C) GEMİ DOĞURULTUSUNDA TESLİM / FREE ALONGSIDE SHIP (FAS)
Bu terim ile satıcının teslim yükümlülüğü, belirlenen limanda malların gemi doğrultusunda rıhtım veya mavnaya konmasıyla sona erer. Bu da, bu andan itibaren, malla ilgili tüm gider, yitik veya hasar rizikolarının alıcı tarafından üstlenilmesi anlamındadır. Malın yükleme, boşaltma , nakliye ve sigorta masrafları alıcı tarafından ödenir. FAS'da sözleşmede belirtilen satış bedeline hem mal bedeli, hem de rıhtıma kadar yapılan nakliye ücreti dahildir.
Bu terim, alıcının ihraç için malları gümrükten çekmesi gerektiğini belirtir. Alıcı doğrudan yada dolaylı olarakj ihraç işlemlerini yerine getirmeyecekse kullanılmamalıdır.
Bu terim yalnızca deniz veya içsu taşımacılığında kullanılır.
D) GEMİ BORDASINDA TESLİM / FREE ON BOARD (FOB)
Bu terim ile satıcının teslim yükümlülüğü belirlenen yükleme limanında mallar gemi küpeştesini açtığı andan itibaren yerine getirilmiş olur. Mallarla ilgili tüm gider yitik veya hasar rizikoları bu noktadan itibaren alıcı tarafından üstlenilir. Eğer gemi küpeştesi pratikte birşey ifade etmiyorsa (örneğin roll-on/roll-off veya konteyner taşımacılığında olduğu gibi) FCA teriminin kulanılması daha doğru olur.
E) MAL BEDELİ veya NAVLUN / COST AND FREIGHT( CFR)
Bu terim ile satıcı belirlenen varış limanına malı gönderebilmek için gerekli tüm giderleri ve navlunu ödemek zorundadır. Ancak malla ilgili yitik bir hasar rizikoları ile giderlerde görülebilecek artış, yükleme limanında malların gemi küpeştesini geçmesi anından itibaren satıcıdan alıcıya devredilmiş olur.
CFR terimi satıcının ihraç için malları gümrükten geçirmesi gerektiğini belirtir.
F) MAL BEDELİ, SİGORTA ve NAVLUN / COST, INSURANCE AND FREIGHT (CIF)
Bu terim ile satıcı CFR'deki yükümlülüklerine aynen sahiptir. Ancak ek olarak, malların taşınması sırasında yitik veya hasar rizikosuna karşı deniz sigortası temin etmek durumundadır. Satıcı sigorta sözleşmesini yapar ve sigorta primini öder. Alıcı bu terim ile satıcının sigortada sadece minimum kuvertür temin etme yükümlülüğü bulunduğunu bilmelidir.
Bu terim satıcının ihraç için malları gümrükten geçirmesi gerektiğini belirtir. Bu terim sadece deniz ve iç su taşımacılığında kullanılır. Eğer gemi küpeştesi pratikte birşey ifade etmiyorsa CIP terimini kullanmak daha uygun olur.
G) TAŞIMA ÜCRETİ ÖDENMİŞ OLARAK TESLİM / CARRIAGE PAID TO (CPT)
Bu terim satıcının, malın kararlaştırılan varış yerine kadar taşınması için gerekli navlunu çdediği anlamına gelir. Malın yitik ve hasarına ait rizikolarla birlikte taşıyıcıya teslimden itibaren doğabilecek ek masraflar, malların taşıyıcının nezaretine verilmesinden itibaren satıcıdan alıcıya geçer.
Taşıyıcı bir taşıma sözleşmesinde demir, kara, deniz, hava, içsu taşımacılığı yada bunların birleşmesi sonucu ortaya çıkan taşımacılık işlemini üstlenen kimsedir.
H) TAŞIMA ÜCRETİ ve SİGORTA ÖDENMİŞ OLARAK TESLİM / CARRIAGE AND INSURANCE PAID TO (CIP)
Bu terim ile satıcı CPT'deki yükümlülüklerine aynen sahiptir. Ancak ek olarak malların taşınması sırasında yitik veya hasar rizikosuna arşı kargo sigortası temin etmek durumundadır.
Satıcı sigorta sözleşmesini yapar ve sigorta primini öder .
I) SINIRDA TESLİM / DELIVERED AT FRONTIER (DAF)
Bu terim satıcının teslim yükümlülüğünün, malların ihraç için gümrükten geçirilip, sınırda belirlenen yer yada noktada ancak bitişik ülkenin gümrük sınırndan önce emre hazır tutulmasıyla sona ermesini ifade eder.
Sınır terimi , ihraç ülkesinin sınırı da dahil olmak üzere herhangi bir sınır için kullanılabilir. Dolayısıyla, terimin içinde sözkonusu sınırın her zaman nokta ya da yer belirtilerek kesin şekilde tanımlanmış olması hayati olarak önem taşımaktadır.
J) GEMİDE TESLİM / DELIVERED EX SHIP (DES)
Bu terim ile satıcının teslim yükümlülüğü, malı belirlenen varış limanında, gemi bordasında, ithal gümrüğünden geçirmeden alıcının emrine hazır tutmakla sona erer. Satıcı, malların belirlenen varış limanına getirilmesi için gereken tüm gider ve rizikoları üstlenir. Bu terim sadece deniz veya içsu taşımacılığı için kullanılabilir.
K) RIHTIMDA TESLİM ( GÜMRÜK VERGİ ve HARÇLARI ÖDENMİŞ OLARAK) / DELIVERED EX QUAY(Duty Paid) (DEQ)
Rıhtımda Teslim (Gümrük Vergi ve Harçları Ödenmiş Olarak)
Bu terim ile satıcının teslim yükümlülüğü, malları belirlenen varış limanında ithal gümrüğünden geçirilmiş olarak, rıhtım üzerinde alıcı emrine hazır tutmakla sona erer.
Satıcı, malların o noktaya kadar taşınmasıyla ilgili vergi, resim ve diğer harçlarda dahil olmak üzere tüm riziko ve giderleri üstlenir.
Bu terim satıcı dolaylı yada dolaysız yoldan ithal lisansi sağlayamayacaksa kullanılmamalıdır. Eğer taraflar malların alıcı tararfından gümrükten geçirilmesi ve gümrük vergilerinin ödenmesini istiyorlarsa "dutiy paid" yerine "duty unpaid" terimini kullanmalıdır. Eğer taraflar satıcının yükümlülükleri arasından malların ithali için ödenecek bir takım giderleri çıkarmak istiyorlarsa (KDV gibi) bunu, bu etkiyi yaratacak sözcükler ekleyerek kesinleştirmelidirler.
L) GÜMRÜK RESMİ ÖDENMEMEİŞ OLARAK TESLİM / DELIVERED DUTY UNPAID (DDU)
Bu terim ile satıcının teslim yükümlülüğü, malların ithal ülkesinde, belirlenen yerde emre hazır tutulması ile sona erer. Satıcı, malların o noktaya kadar taşınması ve gümrük formalitelerinin yerine getirilmesi ile ilgili riziko ve giderleri üstlenmek durumundadır (İthalat için ödenmesi gereken vergi resim ve harçlar hariç).
Alıcı malların zamanında ithal için gümrükten çekilmemesinden kaynaklanan ek gider ve rizikoları üstlenmek durumundadır.
Eğer taraflar satıcının gümrük formalitelerini yerine getirip bundan doğabilecek gider ve rizikoları üstlenmesini istiyorlarsa bunu, bu etkiyi yaratacak sözcükler ekleyerek kesinleştirmelidirler.
Eğer taraflar satıcının yükümlülüklerine malların ithali için gerekli bazı giderleri eklemek istiyorlarsa (KDV gibi) bunu, bu etkiyi yaratacak sözcükler ekliyerek kesinleştirmelidirler. Bu terim taşıma şeklinden bağımsız olarak kullanılabilir.
M) GÜMRÜK RESMİ ÖDENMİŞ OLARAK TESLİM / DELIVERED DUTY PAID (DDP)
Bu terim ile satıcının teslim yükümlülüğü, malların ithal ülkesinde belirlenen yerde emre hazır tutulması ile sona erer. Satıcı, malların o noktaya kadar taşınması, ithal gümrüğünden geçirilmesi için gerekli vergi, resim ve diğer harçlar dahil olmak üzere riziko ve giderleri üstlenmek durumundadır. EXW terimi satıcı için ne kadar az yükümlülük ifade ediyorsa, DDP terimi de o kadar çok yükümlülük ifade etmektedir.
TÜRKİYE'DEN YAPILACAK İHRACATLARDA İHRACAT TÜRLERİ:
A- Genel Esaslar
İhracat işleminin başlaması için ihracatçıların, gümrük beyannamesi ile ihracatın yapılacağı gümrük idaresine başvurmaları gerekir.
B- Ön İzne Bağlı İhracat
İhracı uluslararası anlaşma, kanun, kararname ve ilgili sair mevzuat uyarınca belli bir merciin ön iznine bağlı malların ihracatında, ilgili mercilerden ön izin alındıktan sonra ihracat mevzuatı hükümleri uygulanmak suretiyle yapılmaktadır.
C- Kayda Bağlı İhracat
İhracı kayda bağlı mallar, Müsteşarlıkça yayımlanacak Tebliğ ile belirlenir. Kayda Bağlı Mallar listesi kapsamındaki malların ihracından önce gümrük beyannamelerinin İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliğince kayda alınması gerekir. İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliğince kayda alınmış gümrük beyannamesinin gümrük idarelerine sunulma süresi, İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliğinin onay tarihinden itibaren uzatılmamak üzere otuz gündür. Ancak, ülkemiz ihraç ürünlerine miktar kısıtlaması uygulayan ülkelere yapılan, kısıtlama kapsamındaki malın ihracına ait kayıt meşruhatı düşülerek onaylanmış gümrük beyannamelerinin gümrük idarelerine sunulma süresi, otuz günden daha kısa veya daha uzun olarak Müsteşarlıkça belirlenebilir.
D- Konsinye İhracat
Konsinye ihracat başvuruları ilgili İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılır.
Madde ve/veya ülke politikası açısından Müsteşarlıkça getirilebilecek düzenlemeler kapsamındaki mallarla ilgili konsinye ihraç talepleri; Müsteşarlığın görüşü alındıktan sonra, bunun dışında kalan mallara ilişkin talepler ise doğrudan İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliğince sonuçlandırılır.
İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliğince konsinye olarak onaylanmış gümrük beyannamelerinin otuz gün içinde gümrük idarelerine sunulması gerekir.
İhracatçılar, konsinye olarak gönderilen malların kesin satışının yapılmasından sonraki otuz gün içinde durumu, kendileri tarafından düzenlenmiş kesin satış faturası veya örneği ve gerekli diğer belgeler ile birlikte izni veren İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliğine bildirir.
Konsinye olarak gönderilen malın ihraç tarihinden itibaren bir yıl içinde kesin satışının yapılması gerekir. Bu süre, haklı ve zorunlu nedenlere istinaden müracaat edilmesi hâlinde, izni veren İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliğince iki yıl daha uzatılabilir.
Konsinye olarak gönderilen malın, konsinye ihraç izin süresi içinde satılamaması halinde, malın gümrük mevzuatı çerçevesinde yurda getirilmesi gerekir.
E- İthal Edilmiş Malın İhracı
Gümrük mevzuatı çerçevesinde serbest dolaşıma girmiş yeni veya kullanılmış malın ihracı genel esaslar çerçevesinde yapılır. Ancak, ihracatın desteklenmesine yönelik mevzuat, yatırım mevzuatı ile gümrük mevzuatının mahrecine iade hükümleri saklıdır.
F- Serbest Bölgelere Yapılacak İhracat
Serbest bölgelere yapılacak ihracat, ihracat mevzuatı hükümlerine tabidir. Ancak, Dâhilde İşleme Rejimi, KDV uygulamaları ve Türkiye İhracat Kredi Bankası uygulamalarına dair mevzuat hükümleri saklıdır.
G- Bedelsiz İhracat
Bedelsiz olarak ihraç edilebilecek mallar aşağıda belirtilmiştir.
a) Gerçek veya tüzel kişiler tarafından götürülen veya gönderilen hediyeler, miktarı ticari teamüllere uygun numuneler ile reklam ve tanıtım malları, yeniden kullanıma veya geri dönüşüme konu ithal edilmiş mal ve ambalaj malzemeleri,
b) Daha önce usulüne uygun olarak ihraç edilmiş malların bedelsiz gönderilmesi ticari örf ve adetlere uygun parçaları, fireleri ile garantili olarak ihraç edilen malların garanti süresi içinde yenilenmesi gereken parçaları,
c) Yabancı misyon mensuplarının, Türkiye'de çalışan yabancıların, yurt dışına hane nakli suretiyle gidecek Türk vatandaşlarının, daimi veya geçici görevle yurt dışına giden kamu görevlilerinin, bu durumlarının ilgili mercilerce belgelenmesi şartıyla, beraberlerinde götürecekleri, gönderecekleri veya adlarına gönderilecek mal ve taşıtlar,
ç) Yurt dışında yerleşik tüzel kişiler, yabancı turistler ve yurt dışında ikamet eden Türk vatandaşlarının beraberlerinde götürecekleri, gönderecekleri veya adlarına gönderilecek mal ve taşıtlar,
d) Kamu kurum ve kuruluşları, belediyeler ve üniversitelerin; görevleri veya anlaşmalar gereği gönderecekleri mal ve taşıtlar,
e) Savaş, deprem, sel, salgın hastalık, kıtlık ve benzeri afet durumlarında; kamu kurum ve kuruluşları, belediyeler, üniversiteler, Kızılay ile kamu yararına çalışan dernek ve vakıfların gönderecekleri insani yardım malzemeleri.
Yukarıda belirtilenler dışında kalan hususlar, Dış Ticaret Müsteşarlığının (İhracat Genel Müdürlüğü) görüşü alınarak, ilgili gümrük idaresi veya İhracatçı Birliği Genel Sekreterliğince sonuçlandırılır.
(a) ve (b) bendlerinde yer alan mallardan, değeri 250.000 (yüzbin) ABD dolarına kadar olanlar ile değer ve miktarına bakılmaksızın (d) ve (e) bendlerinde belirtilen malların bedelsiz ihracat izni başvuruları doğrudan ilgili gümrük idaresine yapılır.
(a) ve (b) bendlerinde yer alan mallardan, değeri 250.000 (yüzbin) ABD doları ve üzeri olanların bedelsiz ihracat izni başvuruları ise, Bedelsiz İhracat Formu doldurularak İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliklerine yapılır.
İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterlikleri verdikleri bedelsiz ihraç izinlerinin bir örneğini talep sahibine, bir örneğini de ilgili gümrük idaresine intikal ettirirler.
Bedelsiz ihraç izinlerinin geçerlilik süresi bir yıldır.
(c) ve (ç) bendleri çerçevesinde yapılacak bedelsiz ihracata, doğrudan gümrük idaresince izin verilir. Ancak (ç) bendi uyarınca bedelsiz ihracı yapılacak malların yolcu beraberinde götürülmeyip, önce veya sonra gönderilmesi halinde, Türkiye'de satın alındığının belgelenmesi, taşıt götürülmesi halinde ise taşıtın trafik tescil kuruluşlarınca ve vergi dairelerince kayıtlarının kapatıldığının belgelenmesi gerekir.
(ç) bendi kapsamında, yurt dışında yerleşik tüzel kişiler, yabancı turistler ve yurt dışında ikamet eden Türk vatandaşlarının, Katma Değer Vergisi Kanunu'nun 11/1-b maddesinde düzenlenen istisnadan yararlanarak yurt dışına götürecekleri, gönderecekleri veya adlarına gönderilecek mal ve taşıtların bedelsiz ihracına, satıcı tarafından verilen satış faturası nüshası/veya satıcı onaylı örneklerine istinaden, ilgili gümrük idarelerince izin verilir.
Söz konusu satış faturasının bir nüshası veya satıcı onaylı bir örneği, Türkiye İstatistik Kurumuna gönderilmesini teminen, ilgili gümrük idaresince Gümrük Müsteşarlığına (Gümrükler Genel Müdürlüğü) intikal ettirilir.
Kanun, Kararname ve uluslararası anlaşmalarla ihracı yasaklanmış malların bedelsiz ihracatına izin verilmez. İhracı ön izne bağlı malların bedelsiz olarak ihraç edilmesi de, ancak ilgili merciin ön iznine istinaden mümkündür.
İhracında Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu'na prim kesintisi yapılan malların bedelsiz olarak ihraç edilebilmesi için, söz konusu primin ödendiğine dair banka dekontunun ibrazı gerekir. Ancak FOB değeri l.000 ABD Dolarını geçmeyen malların bedelsiz ihracı DFİF kesintisine tabi değildir.
İhracı Kayda Bağlı Mallara İlişkin Tebliğ eki listedeki mallardan, değeri FOB l.000 ABD Dolarını geçenlerin bedelsiz olarak ihracında kayıt şartı aranır.
Bedelsiz ihracata konu mal, ihracatta uygulanan desteklerden yararlandırılmaz.
Yukarıdaki düzenlemeler kapsamında yapılacak bedelsiz ihracat, standartlar ve ürünlere ilişkin teknik mevzuat hükümlerine tabi değildir.
(a), (c), (ç), (d) ve (e) bendleri kapsamında yapılacak bedelsiz ihracatta, İhracatçı Birliğine üye olma şartı aranmaz.
H-Ticari Kiralama Yoluyla Yapılacak İhracat
Ticari kiralama yoluyla yapılacak ihracat gümrük mevzuatı hükümlerine tabidir.
AKREDİTİF (L/C)
PEŞİN ÖDEME
Alıcının, satış sözleşmesi konusu malları bedeli peşin olarak ödendiğinde kontrata uygun süre ve biçimde sevkedilmemesi halinde ilk talebinde ödemenin yapıldığı cins döviz üzerinden geri ödeneceğine dair taahhüdü veya onun hesabına hareket eden yabancı bir bankanın peşin ödeme garantisi mukabilinde, mallar henüz sevk edilmeden sipariş konusu mal bedelinin satıcıya ödettirme şeklidir. Genellikle özel sipariş üzerine üretilen malların satışında kullanılmaktadır.
Peşin ödeme, en fazla ihracatçının yararına olan sattığı malın bedelinin hemen tahsilini sağlayan ithalatçının ödememe ihtimalini ortadan kaldıran ödeme şeklidir. Satıcının sermayesini uzun süre bağlı kalmaktan kurtarır.
Bazı ülkeler kambiyo rejimleriyle, dövizlerin peşin olarak transferini ve ihracatın gerçekleşmemesi dolayısıyla dövizlerin geri iadesini özel kayıtlamalara tabi tutmuştur.
AKREDİTİF (LETTER OF CREDİT)
Tanımı ve Özellikleri
Akreditif bir bankanın şarta bağlı ödeme garantisi olarak tarif edilebilir.
Akreditif bankanın ödeme taahhüdü ile satış bedelinin ödenmesini teminat altına alması ve finansman kolaylığı sağlaması itibariyle en fazla ihracatçıya yararlı bir ödeme şeklidir. Alıcı ve satıcı arasında çıkma olasılığı olan anlaşmazlıkları en aza indirmesi dolayısıyle uluslararası ticarette yaygın olarak kullanılmaktadır.
Akreditif, alıcının bankasına verdiği talimata dayanarak o bankanın yabancı ülkedeki muhabiri aracılığı ile lehdara, belirlenen vesaikin saptanan süre içinde ibrazı karşılığında tarif edilen şekilde ödeme yapılacağına dair verdiği yazılı bir taahhüttür.
Akreditifte ödeme mala veya hizmete değil sadece ibraz olunan vesaike istinaden yapıldığından bu ödeme şekline Vesikalı Kredi (Documentary Credit) de denilmektedir.
Akreditiflerde en az 4 taraf vardır:
i. Amir (Applicant): İthalatçı firma
ii . Amir Banka (Issuing Bank): Akreditif açan banka
iii . Lehdar (Beneficiary): Satıcı firma
iv. İhbar/Teyit eden banka
Amir banka tarafından düzenlenen akreditif küşat mektubu şu bilgileri kapsar;
- Akreditifin şekli (Dönülebilir-Dönülemez)
- Numarası
- Düzenlenme yeri ve tarihi
- Geçerlilik süresinin sona erdiği tarih ve yer
- Amirin ismi ve adresi
- Lendarın ismi ve adresi
- İhbar bankasının ismi ve adresi
- Akreditifin döviz tutarı
- Teslim şekli
- Akreditifin ibrazda ödemeli veya vadeli poliçe kabullü veyahut vadeli ödeme nevinden hagisi olduğu
- Kısmi yükleme ve aktarmaya izin verilip verilmediği
- sevk yeri, sevkiyatın şekli ve varış yeri
- Yükleme vadesi
- Malların tanımı
- İstenilen vesaik
- Vadeli poliçe kabullü akreditiflerde istenilen poliçenin tarifi
- İlave Şartlar
- Rambursmanın şekli
- İhbar/teyit eden banka masraflarının hangi tarafa ait olduğu
- Vesaikin yükleme vesikası tarihinden itibaren ibraz süresi
- Akreditifin teyitsiz veya teyitli olduğu
- Akredetifin lehdara ihbar şekli
- Akreditifin "Vesikalı Krediler için Yeknesak Teamül ve Uygulamalar "(MTO'nun Yayın No. 500, 1993 değişikliği)'na tabi olarak düzenlendiğine dair açıklama.
Satın alınan malların ithali için gerekli belgeler akreditifde ibraz edilecek vesaik kapsamında belirtilir. Bu belgeler;
- Ticari Belgeler
- Resmi Belgeler
- Taşıma Belgeleri
- Sigorta Belgeleri
- Finansman Belgeleridir.
Satıcı tarafından, lehine açılan akreditifin alıcı ile yapılan satış sözleşmesine uygun olduğu görüldükten sonra malların sevkiyatı yapılarak, akreditifte istenilen, uygun vesaik ihbar eden bankaya ibraz edilerek akreditifde öngörülen ödeme metoduna ve rambursman şekline göre vesaik bedeli tahsil edilir.
Akreditifin Tabi Olduğu Uluslararası Kurallar
Akreditifin-Milletlerarası Ticaret Odasının Yayın no. 500, 1993 değişikliği "Vesikalı Krediler İçin Yeknesak Teamüller ve Uygulamalar"a tabi olarak ve "Standartlaştırılmış Vesikalı Kredi Formülleri"ne uygun bir biçimde tanzim edilmeleri gereklidir.
L/C ÇEŞİTLERİ:
A-VADEDEN ÖNCE İPTAL EDİLİP EDİLMEDİĞİNE GÖRE AKREDİTİFLER
1-Dönülebilir Akreditif (Revocable Credit)
Bu şekilde açılan akreditif önceden uyarma veya ihbar yapılmaksızın amirin istediği an iptal veya tadil edilebilir. İhbar eden banka tarafından tediye anına kadar akreditif amir tarafından iptal edilebilir. bu tip akreditif alıcıya azami elastikiyet sağlar. Satıcıyı mal bedelini tahsil etmek problemi karşısında bırakır. Bu nedenle dönülebilir akreditif satıcının alıcıya tam olarak güvendiği hallerde çok az kullanılır.
Bu akreditif daha ziyade alıcının lehine bir akreditiftir.
2-Dönülemez Akreditif
Gayrikabili rücu akreditif; öngörülen akreditif şartlarına tamamen uyulması kaydıyla belirlenen süre içinde çekilecek poliçelerin akreditifi açan Banka tarafından kabul edileceği veya ödeneceği hakkında kesin bir taahhüdü içeren akreditiftir. Bütün tarafların izni alınmadıkça gayrikabili rücu bir akreditif iptal edilemez ve şartları değiştirilemez. Akreditif açan Banka, sadece amirin isteğine dayanarak, bunu ne iptal edebilir ne de şartlarında değişiklik yapabilir. Bu suretle gayrikabili rücu bir akreditifin lehdarı, akreditif şartlarını yerine getirdiği takdirde akreditifin vadesi içinde çekeceği poliçenin, akreditifi açan Bankaca ödeneceğinden veya kabul edileceğinden, izni alınmadıkça vadesine kadar iptal edilemeyeceği gibi şartlarının da değiştirilemeyeceğinden emin olarak, alıcıya göndereceği malları üretmeye veya satın almaya hiçbir kaygı duymadan başlayabilir. Bu akreditif ise satıcının lehine bir akreditiftir.
2a-Dönülemez Teyitsiz Akreditif (Irrevocable, Unconfirmed Credit)
Bu akreditif, akreditif vadesinden önce lehdarın rızası olmaksızın tadil veya iptal edilemez.
Akreditifin lehdarı, belirtilen koşullara uygun vesaiki ihbar eden bankaya ibraz ettiğinde vesaik bedelinin akreditifin ödeme metoduna göre kendisine ödeneceğine dair akreditifi açan bankanın kesin bir taahhüdüne sahiptir. Akreditif teyitsiz olduğundan ihbar eden bankanın ödemenin yapılmasına ilişkin hiçbir sorumluluğu yoktur.
2b-Dönülemez Teyitli Akreditif (Irrevocable Confirmed Credit)
Satıcının ülkesindeki teyit bankasının akreditife, amir bankanın talebi üzerine onun ödeme taahhüdüne ilaveten kendi taahhüdünü eklediği akreditif şeklidir.
Satıcı böylece kendi rızası olmadan tadil ve iptal edilemeyecek akreditif için vade dahilinde şartlara uygun belgeleri ibraz ettiğinde ülkesindeki bankanın akreditifi teyit etmesi dolayısıyla vesaik bedelinin kendisine ödeneceği konusunda kesin güvence içindedir.
Bu akreditif teyit bankasının alacağı yüksek teyit komisyonu dolayısıyla dönülemez teyitsiz akreditife nazaran pahalı bir akreditif şeklidir.
B-BİR AKREDİTİFİN AÇILMASI SIRASINDA DİĞER ARACI BANKALARIN
SORUMLU OLUP OLMADIĞINA GÖRE AKREDİTİFLER
Teyitli/Teyitsiz Akreditifler
Açılması sırasında lehdara karşı muhabir Bankanın da sorumlu olması istenilip istenilmediğine göre akreditif teyitli veya teyitsizdir.
a- Teyitli Akreditif (Confirmed credit)
Muhabir Banka, akreditifi lehdara ihbar ederken amir Bankanın talimatına dayanarak kendi teyidini de eklemiş ve böylece akreditifi açan Bankanın yükümlülüğünü yerine getireceğine dair kendisi de sorumluluk almış bulunursa bu, teyitli bir akreditif olur. Teyitli akreditifte lehdara karşı hem yabancı ülkedeki alıcının Bankası hem de kendi ülkesindeki bir Banka yükümlü bulunmaktadır. Satıcılar için aranılması gereken bir akreditiftir. Alıcı için ise bir masraf demektir.
b- Teyitsiz Akreditif (Unconfirmed credit)
Bu tür akreditifte muhabir Banka akreditifi lehdara sadece ihbar eder. Örneğin; kabili rücu bir akreditif açan Banka bunu iptal etmek yetkisini daima saklı tuttuğu için, muhabir Banka da bu tür akreditifleri lehdara teyit etmez ve yükümlülük altına girmez. Zira hiçbir muhabir Banka, akreditif amiri Bankanın almak istemediği bir yükümlülük altına girmeye yanaşmayacaktır. Bu nedenle kabili rücu akreditiflerin ancak teyitsiz şekilde açılmaları mümkündür. Bu tür akreditif, ihracatçılar için de esaslı bir güvence sağlamaz.
Gayrikabili rücu bir akreditifin lehdara kendi ülkesindeki bir Banka aracılığı ile ve bu Banka tarafından bir yükümlülük altına girilmeksizin ihbar edilmesini isteyen amir Banka da o ülkedeki muhabirine, bu akreditifi teyit etmeksizin lehdara sadece ihbar etmesi talimatını verebilir. Alıcının menfaatine uygun bir akreditiftir.
C-KULLANIM ALANLARINA GÖRE AKREDİTİFLER
Ca- Adi akreditif (Fixed credit)
Akreditif talimatında belirtilen limit, çekilecek poliçelerle bir defa kullanılınca akreditif hükümden düşer. Adi akreditiflere dayanılarak akreditif limitini toplam olarak aşmamak kaydıyla birkaç defa poliçe çekilmesi de mümkündür. Rotatif şekilde açıldıkları belirtilmemiş olan akreditifler adi akreditif sayılır. Klasik akreditif tipidir.
Cb- Rotatif akreditif (Revolving credit)
Rotatif akreditif, bir kısmı veya tamamı kullanıldıkça ek bir değişiklik talimatına gerek kalmaksızın aynı şartlarla ve aynı tutar için otomatik olarak yenilenen akreditiftir.
İki şekilde açılabilir;
- Süreye bağlı rotatif
- Partiler halindeki rotatif akreditifler.
Cc-Karşılıklı akreditif (Back-to-back credit)
Back to Back akreditifle lehdar, akreditifi kendisine ihbar eden Bankaya başvurarak, kendi lehine açılmış olan akreditifi teminat olarak göstermek suretiyle ikinci bir lehdar lehine akreditif açılmasını ister. Banka kabul ettiği takdirde ilk akreditifin koşullarına bağlı olarak yeni bir akreditif açar. İlk lehdar, yeni akreditif bedelinin ödenmesini ilk akreditif tutarının tahsiline bağlayamaz. Bankayı ayrıca ramburse etmesi gerekir. Genellikle transit ticaret işlemlerinde karşımıza çıkar.
Cd- Devredilebilir akreditif (Transferable credit)
Devredilebilir akreditif, lehdarı tarafından ikinci bir lehdara devredilebilen akreditiftir. Devredilebilir akreditiflere genellikle ilk lehdarın malın üreticisi değil komisyoncusu olduğu durumlarda başvurulmaktadır. Gayrikabilirücu akreditifler devredilebilir olarak açılabilirler. Devredilebilir bir akreditif sadece bir kez devredilebilir. Akreditifi devir alan ikinci lehdar akreditifi tekrar bir başkasına devredemez. Gelen akreditif üçüncü lehdara devir edilemez ama bölünebilir. Buna da Divisible L/C denir.
Ce-Teminat-İhtiyat Akreditifi (Stand-by L/C)
Bu tür akreditiflerde amir Banka akreditif amirinin kefili sıfatıyla ve amirin üstlendiği bir yükümlülüğün yerine getirilmesini alıcı veya işverene karşı doğrudan veya onun Bankası vasıtasıyla garanti eder. Kısaca Stand by L/C bir kontrgarantidir. Normal ticari akreditiflerde amir Banka, belirli bir işlemin yerine getirilmesi halinde lehdara ödemede bulunurken, ihtiyat akreditiflerinde ödeme belirli bir işlemin yerine getirilmediği zaman gerçekleştirilmektedir. Bu tür akreditifler belirtilen farklılık nedeniyle değişik bir rol üstlenmekte, genellikle de büyük inşaat taahhüt işleri ile uzun vadeli satışlarda bir teminat olarak kullanılmaktadır.
Cf-Kırmızı Şartlı Akreditif (Red Clause L/C)
Bazı durumlarda ithalatçı firmalar, ihracatçılarına sevkiyatın yapılmasından önce peşin ödeme yapmak isteyebilirler. Bir başka deyişle ithalatçı açmış olduğu akreditifin tamamını veya bir bölümünü peşinen ihracatçıya kullandırabilir. Bu durumda ithalatçı Bankasından ihracatçı lehine red clause bir akreditif açması talebinde bulunur.
Bütün akreditif nevilerinde akreditifin kullanılması, malların sevk ve vesaikinin Bankaya tevdi olunmasına bağlı olduğu halde red clause akreditif, sevk ve belgelerin ibrazına gerek kalmaksızın ödeme yapmaya imkan vermektedir.
Cg- Yeşil Şartlı Akreditif (Green Clause L/C) (Peşin Ödemeli Akreditif)
Akreditifi açan Banka lehine, akreditifin kullanıcısı tarafından bir teminat mektubu verilmemişse, red clause akreditifleri açtıran firmalar büyük risklere girerler. Bu riskler green clause akreditifler ile en aza indirebilir. Green clause akreditif de, ihracatçının malları sevk etmesinden önce akreditifden tahsilat yapılmasına olanak tanımaktadır. Ancak bu peşin ödemeler, malların mülkiyetini Bankaya devreden ambar teslim makbuzları ile garanti altına alınmaktadır. Ambar teslim makbuzları, ambar firması tarafından düzenlenir ve depolanan malların değerini belirtir.
D-KULLANDIRMA ŞEKLİNE GÖRE
- Görüldüğünde ödemeli akreditif,
- Vadeli (Ertelenmiş ödemeli) akreditif,
- Kabul Akreditifi,
- İştira Akreditifi/İştira edilebilen akreditif
Da- Görüldüğünde ödemeli akreditif (Sight payment credit)
Görüldüğünde ödenecek olan akreditifte ödeme;
- Amir bankaca veya,
- Amir bankanın verdiği yetkiye dayanarak teyit veya ihbar Bankasınca ya da,
- Diğer bir bankaca,
Lehtarın, akreditif şartlarına uygun vesaiki ibraz etmesi üzerine yapılır.
Db-Vadeli (ertelenmiş ödemeli) akreditif (Deferred payment credit)
Vadeli (ertelenmiş ödemeli) akreditif alıcıya, mal bedelini, vesaik eline geçtikten bir süre sonra ödeme imkanı veren akreditiftir. Bu akreditifte yükleme ve akreditif vadesinden ileri bir tarihi taşıyan ödeme vadesi bulunur. Ödeme vadesi genellikle iki şekilde tespit edilir;
- Yüklemeden itibaren………….gün sonra veya;
- Fatura tarihinden itibaren…………gün sonra.
dc- Kabul akreditifi (Accaptance credit)
Vadeli satışlarda kullanılan kabul akreditiflerinde poliçe, satıcı ile alıcı arasındaki anlaşmaya göre; ibrazından bir süre sonra ödenmek üzere belli bir vade ile ya alıcı veya yabancı muhabir Banka üzerine keşide edilir. Vadeli (ertelenmiş ödemeli) akreditiflerde vesaikin bir poliçeye ilişik olarak Bankaya verilmesi şart olmadığı halde kabul akreditiflerinde vesaik bir poliçe ilişiğinde Bankaya teslim edilir.
Kabul akreditifleri ithalatçıya; ithal ettiği malların bedelini, bunları satarak elde edeceği para ile taksitler halinde ödemek imkanını da verir.
dd- İştira Akreditifi/İştira Edilebilen Akreditif (Negotiating type credit/Negotiable credit)
İştira akreditifinde ödeme, akreditif şartlarına uygun olarak düzenlenmiş ve poliçeye bağlı vesaik amir Bankaya geldikten sonra yapılır.
Poliçeler akreditif şartlarına uyularak lehdar tarafından; akreditif amiri, amir Banka veya akreditifte gösterilen diğer bir muhatap Banka üzerine, ibrazında ödemeli veya vadeli olarak çekilebilir. İştira akreditiflerinde, amir Banka ve varsa, teyit Bankası; lehdar tarafından bu akreditife dayanılarak çekilecek poliçelerin ödeme yükümlülüğünü, diğer akreditiflerden farklı olarak, yalnız keşideciye (lehdara) karşı değil iyi niyetli hamillerine karşı da üstlenmiş olur.
Not: BİLGİLER, AŞAĞIDAKİ SİTELERDEN İSTİFADE İLE HAZIRLANDI.
1-DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI: http://www.dtm.gov.tr/dtmweb/index.cfm?action=detay&yayinID=91&icerikID=82&dil=TR
2- ANKARA TİCARET ODASI: http://www.atonet.org.tr/yeni/index.php?p=655&l=1
3- http://www.frmtr.com/ekonomi-iktisat-isletme/1007388-dis-ticarette-odeme-sekilleri-akreditif.html
-----Original Message-----
From: ihracatklubu@yahoogroups.com
Sent:
To: ihracatklubu@yahoogroups.com
Subject: [ihracatklubu] tasima ve diger masraflar
Merhabalar,
Biz Amerika'dan Turkiye'ye bir ureticinin mallarini ihrac etmek istiyoruz. Eger letter of credit (LC) bizim sirketimizin adina alicidan alinmissa bu durumda buradaki uretici firmanin kapisinin onunden gemiye veya ucaga kadar ve oradan da Turkiye'deki alicisina kadar olan masraflar bizden hemen mi cikacak demektir, yoksa mal teslim edildikten sonra mi bu gerek nakliyat, gerekse kargo ve diger masraflar oradan odenecek? Bu konuda bizi aydinlatabilirseniz seviniriz. Tesekkurler...
0 yorum:
Yorum Gönder
Yorumlarınızda Kişilik haklarına saldırı,küfür ve benzeri ifadeleriniz yayınlanmamaktadır.Yorumları yazarken İsminizi belirtmeniz önemle duyurulur.