Doğu Türkistan Maarif ve Dayanışma Derneği Genel Sekreteri Dr. Âlimcan Ataullah

Doğu Türkistan tarihteki Ulu Türkistan dediğimiz Büyük Türkistan'ın Doğu tarafındaki coğrafyanın adıdır. Tarih içinde bu coğrafyada 100'den fazla Türk devleti kurulduğu biliniyor

Bu bölge, Çinlilerle komşu olduğu için de onlarca savaş yaşamıştır. Abdülkerim Satug Buğra Han'ın İslamiyet'i kabul etmesiyle bu bölgedeki Türkler İslamiyet'le tanıştı. O dönemlerde İmam-i Buhari, İbn-i Sina, Farabi, Harezmi, Tirmizi ve Maturidi gibi büyük insanlar çıkmıştır. Çin zulmünün dünya gündemine taşındığı bugünlerde Doğu Türkistan Maarif ve Dayanışma Derneği Genel Sekreteri Dr. Âlimcan Ataullah ile bölgedeki gelişmeleri değerlendirdik.

Doğu Türkistan'ın tarihi büyük bir geçmişe dayanıyor. Bu topraklar birçok savaşa ve büyük hükümdarlara tanıklık etti. Tarihte büyük bir coğrafyayı etkileyen Moğol İstilasından Doğu Türkistan coğrafyasındaki etkisi ne olmuştu?

Moğol İstilasından önce Bağdat ve Doğu Türkistan İslamiyet'in her yönden zirveye ulaştığı dönemlerdi. Bunların başında tıp, matematik, astronomi ve coğrafya alanındaki başarıları gösterebiliriz. Aslında bizim için önemli olan husus Satuk Buğra Han'ın İslamiyet'i kabul etmesidir. Nasılki Fatih Sultan Mehmet Han İstanbul'u alarak bir çağı kapatıp yeni bir çağ açtıysa Satuk Buğra Han da İslamiyet'i kabul ederek Türkler için yepyeni bir çağı başlatmıştır. Bizim için Satuk Buğra Han 1. Fatih'tir. Maalesef Cengiz Han kumandasındaki Moğol İstilası başlayınca İslam dünyasındaki muazzam tarihi ve kültür birikim yerle bir olmuştur. Camiler, medreseler, şifaheneler ve kütüphaneler yakılıp yıkılmıştır. Bu bölge o tarihten itibaren hep duraklama halinde kalmıştır. Batı Türkistan Babür ve Timurlenk zamanında gelişme yaşasa da fazla uzun sürmemiştir.

Çin ile Rusya, Türkistan'ı paylaştı

Yeniden bir devlet kuruldu. Bu devletin ömrü ne kadar oldu?

2. Dünya savaşını fırsat bilen Doğu Türkistan 12 Kasım 1944'te yeniden Doğu Türkistan Cumhuriyetini kurdu. Bu devlet de 1949'a kadar devam etmiştir. Ruslar'ın Almanlar'a, Çinlilerin de Japonlar'a galip gelmesiyle Doğu Türkistan'ı bu iki devlet arasında paylaşmıştır. Doğu Türkistan Çinlilere, Batı Türkistan ise Ruslar'a bırakılmıştır.

Peki Çin'in soykırımı ne boyutlarda devam etti?

Doğu Türkistan'ın nüfusu 1940'larda 5-6 milyon civarındaydı. Bunu şöyle de açıklayabiliriz. O dönemde devlet Doğu Türkistan vatandaşlarına nüfus cüzdanı dağıtıyor. 5 milyon nüfus cüzdanı dağıtılıyor bu sayı yeterli olmuyor. 500 bin daha basılıyor. Bizim nüfusumuzun çoğalma hızı fazla olsa da bu Çin'in katliamları neticesinde yüzde 1,5 - 2 gibi görünüyor. Çin bu tarihlerde 30-35 milyon insanı katletmiştir. Bu yüzden de bu topraklardaki Türklerin çoğalma hızı bu kadar düşük görünmektedir. O dönemlerde adımız Sincang olarak da değiştirilmiştir. 1 milyon aydınımız ve âlimimiz şehit edilmiş bir o kadarı da hapishanelerde süründürülmüştür.

Bize, Mao Zedung döneminde yaşanan olayları anlatabilir misiniz?

1955'ten sonra Mao'nun başlattığı Kültürel Devrim tam bir faciayla sonuçlandı. Mao bu uğurda 10 milyonlarca insanı katletti. Doğu Türkistan'ın binlerce yıllık tarihi yerlerini yıkmış, camilerini ahıra çevirmiş milyonlarca insanı da bu kültürel devrime uymadığını gerekçe göstererek topraklarından sürmüştür. Mao'nun ölümünden sonra Çin'in politikaları değişti. Çin'deki rahatlama Doğu Türkistan'a da yansıdı. Camiler açıldı. Hapishanelerdeki alimler özgürlüğüne kavuştu. Özellikle bu dönemde Doğu Türkistan'ın İslamlaşmasında Abdülcelil Hacim Efendinin büyük emeği olmuştur.

Bağımsızlık Çin'i rahatsız etti

Peki bu rahatlık ne kadar sürdü?

1991'de Sovyetler'in çözülmesiyle Orta Asya'da ki Türk devletleri özgürlüğüne kavuştu. Bu da Çin'i rahatsız etti ve eski siyasetine geri dönmeye başladı. Bu da baskının yoğunlaşmasına neden oldu. Mesela kürtaj politikasına geçildi. Türk ailelerin 2'den fazla çocuk yapması yasaklandı. Yapılan atom ve nükleer silah denemeleri birçok insanın hayatını kaybetmesine neden olurken milyonlarca sakat çocuk doğdu. Çin 3 kere yazımızı değiştirdi. Önce Kril alfabesine geçmemiz istendi. Bu yapılınca önceki neslimiz cahil kaldı. Diğer devletlerle anlaştığımız görülünce, 'Siz Latif Alfabesine geçin' dendi. Bu tutumu 82'ye kadar devam ettirdi. Bu vesileyle Türkiye'yle iyi irtibat kurulunca, 'siz yeniden eski alfabenize dönün' dendi. Bunu derken de eski kullandığımız harflerde değişiklikler yaptı. Biz 40 sene içerisinde 3 yazı değiştirmek zorunda kaldık. Bu yüzden de milyonlarca insan cahil kaldı.

Çin saldırıları devam etti

Doğu Türkistan'ın Osmanlı Devletiyle olan bağını nasıl açıklarsınız?

Doğu Türkistan Anadolu'da kurulan Osmanlı İmparatorluğuna hep bağlı kalmıştır. Osmanlı Devleti'nin Orta Asya'da zayıflamasıyla Çin Doğu Türkistan'a saldırmaya başlamıştır. Uygur Türkleri buna hep karşı koymuştur. 1933 yılına gelindiğinde Doğu Türkistan İslam Cumhuriyetini kurmuştur. Batı Türkistan ise o dönemde tamamen Çin istilasına maruz kalmıştı. Devletimizin bayrağı Türk Bayrağına bezeyen Gök bayraktır. Bu devleti Afganistan başta olmak üzere birçok devlet tanımıştır. Hatta Türkiye Cumhuriyetine 'Gök Bayraktan Al Bayrak'a selam' adında bir yazı gönderilmiştir. 1933'de kurulan bu devlet Ruslar'ı perişan etti. Çin ve Rusya işbirliği yaparak bu devleti 1,5 senede ortadan kaldırdı.

Zenginliklerimiz zalimlerin iştahını kabarttı

Çin Doğu Türkistan'ın zengin madenlerini de kullanıyor. Bunu nasıl açıklarsınız?

Doğu Türkistan yeraltı ve yer üstü madenlerinin zenginliğiyle bilinir. Bu durum da Çin'in iştahını kabartıyor. Topraklarımızdaki petrol çoğunlukla kendiliğinden toprak üstüne çıkıyor. Çin bu durumu görünce bu topraklara hemen Çinlileri yerleştirdi. 1992'den sonra ise bu politikasını hızlandırdı. Ayrıca Uranyum ve Kömür madenlerine de aynı siyaseti uyguladı. Doğu Türkistan'da 18 yaşından küçüklerin, devlet memuru ve emeklilerin de camilere girmelerini yasakladı. Dini eğitim verilmesini tamamen durdurdu.

Son yaşanan olayların sebebi neydi?

Çin'de çalışan kızlar Çinliler tarafından tecavüze uğrayıp halka kötü gösteriliyordu. Buna karşı çıkan Doğu Türkistanlılar bir protesto gösterisi düzenledi. Çinliler bu guruba saldırdı ve ölesiye dövdü. Burada ne polis ne de güvenlik güçleri hiçbir müdahalede bulunmadı. Binlerce kişi bu olayda öldürüldü. Daha sonra Urumçi'de bu olayı protesto etmek isteyen kişilere de polis kurşunla yanıt verdi ve binlerce Uygur Türkünü katletti. Hatta yüzleri tanınmasın diye yüzleri parçalandı. Çin bunu etnik çatışma gibi göstermeye çalıştı. Fakat durum sanılanın aksine Çin'in yıllardır sürdürdüğü soykırımın bir parçasıydı.

Soykırımı gizlemeyi nasıl başarıyorlar?

Her yerde camiler kapalıyken Urumçi'de camiler açıktır. Burası dış basına gösterilen yerdir. Burada lokantalar serbest bırakılmış hatta buralarda bize has oyunlar sergilenmektedir. Buraya gelenler ise , "Türkler burada çok rahat yaşıyor," diyor ve gerçeği görmüyor.

Fakat Çin'in yapmış olduğu kızlara yönelik rezil tutuma karşı dini yönden zayıf insanları bile ayağa kaldırdı ve olaylar patlak verdi. Çin bir de bunu dış güçlerin üzerine atmaya çalışıyor. Bu olay dış güçlerin etkisiyle olamayacak bir olaydır. Çünkü dışarıdaki bağlantılar koparılmıştır. TV ve radyolarda dış ülkelerdekini seyredemiyor ve dinleyemeziniz. Doğu Türkistan'ın dış ülkenin kışkırtması değildir. Çin'in 60 senedir uyguladığı soykırımın verdiği bıçak kemiğe dayandığı noktadır ve Doğu Türkistanlılar ayaklanmıştır.

Saadet Partisi'nin mitingi bize moral oldu

Özellikle Türkiye Cumhuriyeti Doğu Türkistan'ı şanına yakışır şekilde sahiplendi. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın açıklamaları ve Saadet Partisi'nin muhteşem mitingi bizlere güç kattı. Doğu Türkistan tarihinde 1943 ve 1949 yılından beri Çağlayandaki mitingdeki kadar bayrak bir anda dalgalanmadı. Saadet Partisi'nin düzenlediği miting sadece Türkiye değil tüm dünyadaki Doğu Türkistanlılar için ışık oldu. Müslüman devletlerinde şuurlanmasına neden oldu. Arap kanallarını seyrettiğimde aydın insanların kendini sorguladığını görüyorum. Gazze'de olay oluyor Türk halkı sahipleniyor. Çeçenistan'a olay oluyor Türk halkı sahipleniyor. Türk halkı dine ve ırka bakmaksızın zalime karşı koyup mazlumun yanında yer alıyor.