Kahramanlaştırma ve Hawthorne Etkisi

'Çalışma ortamının ışıklandırılmasında farklı bir rengin kullanılması işçilerin verimliliğini artırabilir mi?' sorusuna yanıt arayan bir grup araştırmacı, bir fabrikada çeşitli renkleri tek tek denemeye başladı. Araştırmacıların amacı, hangi renk aydınlatma kullanıldığında işçi verimliliğinin maksimum düzeye ulaşacağını tespit etmekti. Ancak araştırma sona erdiğinde şaşırtıcı bir sonuç elde edildi. Zira, aydınlatmada hangi renk kullanılırsa kullanılsın, işçi verimliliği gözle görülür bir şekilde artış gösteriyordu. Kısa bir süre sonra anlaşıldı ki, işçilerin daha hızlı çalışmalarının nedeni aydınlatmada kullanılan renkler değildi. İşçiler ışığın rengi her zamankinden farklı bir renge dönüştüğü an gözlenmekte olduklarını anlıyor ve daha hızlı çalışmaya başlıyorlardı.

İnsanların 'gözlenmekte olduklarını bilmeleri nedeniyle' her zamankinden daha farklı davranmalarına Hawthorne etkisi adı veriliyor. Hawthorne etkisini insan davranışlarının söz konusu olduğu pek çok duruma uygulamak mümkün. Politika söz konusu olduğunda ise, Hawthorne etkisi 'kontrol' başlığı altında değerlendirebilebilir.

1984

George Orwell'in (bugün itibariyle bir klasik olarak kabul edilen) 1984 adlı eserinde yer alan kimi öğeler, Hawthorne etkisinin bir 'kitlesel kontrol' tekniği olarak kullanımına iyi bir örnek olabilir.

1984 adlı romanın geçtiği ülkede, her türlü kapalı ve açık alanda mikrofonlu kameralar yer alıyor. Böylelikle kendilerine 24 saat gözlemlenmekte oldukları hatırlatılan insanlar, kendilerini gözleyen devlet görevlilerinin dikkatini çekebilecek 'sakıncalı' söz ve davranışlardan uzak duruyorlar. Ancak romanda devletin 'gözlem' adına yaptığı şeyler sadece bunlardan ibaret değil.

Politikanın söz konusu olduğu her yerde, insanların fiillerinden de önce 'düşünceleri' önemli olduğundan, 1984'te konunun bu yönü de ihmal edilmiyor. Zira devlet kurumlarından sokaklara kadar pek çok yerde, 'Büyük Abi' (Big Brother) olarak adlandırılan milli kahramanın resimleri mikrofonlu kameralara eşlik ediyor. Bu resimlerin yanında yer alan 'Büyük Abi Sizi Gözlüyor' yazısıyla da, insanlara, 'kime' (ve dolayısıyla kimin doğrularına) sadakat göstermeleri gerektiği konusunda bilinçaltı düzeyinde telkinde bulunuluyor. (1984 romanından uyarlanan filmde duvarları 'süsleyen' Büyük Abi posterleri yukarıdaki resimde olduğu şekilde tasarlanmıştı.)

Büyük Abi'ye mal edilen deha ve bu dehanın eseri olan büyük başarılar etrafında örgülenerek efsanevi bir hüviyet kazandırılan bu konsept, ileri derecede kollektivist bir yapıya sahip olan resmi öğretiye yedirilerek halka sunuluyor ve memleketin her köşesinde yer alan bir 'kafa' resmiyle yaşatılıyor.

Mikrofonlu kameraların insanların ne yapıp ettiklerinden, başkalarıyla ne konuştuklarına kadar herşeyi tespit ederek her türlü fiili kontrol altında tutmalarına rağmen, buna ek olarak bir de 'Büyük Abi' konsepti oluşturulmuş olması nedensiz değil elbette. Hatta duygu ve düşüncelerin insan davranışlarındaki belirleyiciliği dikkate alınacak olursa, böyle bir 'kahramanlaştırma' (heroification) tekniğinin kameralardan dahi gerekli ve işlevsel olduğunu bile söylemek fazlasıyla mümkün olabilir.

--
That where it prefers not to think, we think.
--~--~---------~--~----~------------~-------~--~----~
Bu grubun hiç bir siyasi oluşum ,parti, vakıf, örgüt, dernek veya benzeri yapılanmalarla alakası yoktur.Aynı zamanda onlara uzaklığı veya yakınlığıda bulunmamaktadır... Taraf olunması gerekiyor isede "MÜSLÜMAN ANADOLU İNSANININ " tarafında yer alan HABER BİLGİ PAYLAŞIM STANDIDIR..

Sayfalarımızda yayınlanan yorum ve yazılardan yazarları sorumludur.

"ANADOLU HABER GÜNLÜĞÜ" grubu.
Bu gruba posta göndermek için , mail atın : anadoluhaber@googlegroups.com
Bu gruba üyeliğinizi sonlandırmak için şu adrese e-posta gönderin: anadoluhaber-unsubscribe@googlegroups.com
Daha fazla seçenek için, http://groups.google.com/group/anadoluhaber?hl=tr
adresinde bu grubu ziyaret edin
-~----------~----~----~----~------~----~------~--~---