Küresel denge (!) Türkiye’yi garip bir şekilde ve bir çok koldan üçlü ve zımni bir ittifaka itiyor!
Mısır-Suudi Arabistan ve Türkiye!
Neden derseniz, bütünü bakmak gerekiyor.
Çünkü bu üçlü üzerinden o kadar çok yol ‘zoraki troyka’ya çıkıyor ki!
Gelin bir kaçına şaşırarak bakalım. Ortadoğu’nun en kritik/önemli 5 ülkesi hangisidir dense, üç tanesinin Türkiye, Mısır ve Suudi Arabistan olacağını kimse inkar edemez. Gerçi geriye kalanlar (İran, İsrail) önemsiz manasına değil ama “güncel” tüm ortadoğu veya daha popüler ismiyle BOP için anlaşılıyor ki bu üçlü daha önemli.
Bu üçlünün ilk “ikilisi”, yakın zamana bakarak söylenebilir ki ilk önce ekonomik söylemlerle yakınlaştırılmaya çalışıldı. Hala da bu süreç devam ediyor.
Küresel kriz nedeniyle dış yatırım miktarı azalma emareleri göstermeye başlayınca, petro-dolarlar adres gösterildi ve anımsanacağı gibi hükümetin en üst düzey yetkilileri körfez ülkelerine seri geziler düzenlemeye başladı.
Bu gezilerin önemli bir ayağı da Suudi Arabistan’dı ve yine anımsanacağı gibi Suudi Kralı ziyaret edilmekle bırakılmadı, Türkiye’de de “özenle” ağırlandı.
Yine de bu iz yeterli değil. Ortadoğu’daki siyasi gelişmelerdeki rol daha önemli. Birçok yorumcu ve analizciye göre ise bölgede hızla şekillenin Şii ve Sünni hillalerinin bir ayağı da bu üçlü.
Şii gelişmelere karşı bir arada tutulmaya çalışılan Sünni ülkelerin başında da elbette yine bu üç ülke, Mısır, Türkiye ve Suudi Arabistan geliyor.
Yani stratejik bir güç şekillendirilmeye çalışılıyor gibi. Fakat bu da bir veri olmasına rağmen örneklerin çoğaltılması gerekli.
Ilımlı İslam neden çok konuşuluyor?
Yine bu üç ülke, aynı zamanda ülkelerindeki radikal İslam unsurlarla sorunlar yaşıyor. Türkiye’yi zaten söylemiyoruz. Ancak Mısır’ın da bu konuda başı hayli ağrıyor. Müslüman Kardeşler örgütü burada inanılmaz güce sahip ve iktidara gelmelerinden ciddi biçimde şüphe ediliyor.
Hele Mısır lideri Hüsnü Mübarek’in siyaset sahnesinden çekilmesi durumunda ne olacağı hemen hiç bilinmiyor.
Suudlar da özellikle 11 Eylül’den bu yana kendi içlerinde problemler yaşıyorlar. Ülkenin çetrefilli yollarla küresel teröre verdiği destek aslında ABD’nin bile canını sıkıyor. Keza Arabistan’ın kendi İslam anlayışını büyük paralar kullanarak bölgeye yayma arzusu da aynı dosyanın sayfalarından.
Tüm bunlara rağmen üç ülke de ABD ve Batı ile iyi ilişkilere sahip. Türkiye kadar Arabistan ve Mısır geniş anlamı ile Batı’yla özel ilişkilere ve bağlara sahipler. Ancak dini meseleleri hala sürüyor. Çözüm yolları aranıyor.
Bir başka örnek. Bilgi Üniversitesi bugünlerde bir konferans düzenledi. Habermas, Giuliano Amato, Barber, Hassan Hanafi gibi tanınmış bilim adamı ve siyasetçilerin katıldığı bir konferans.
Birkaç not aktaralım. “Mısır’da hem din bilimciler hem de aydınlar uzun bir süreden beri İslamiyet ve radikalizm meselesini tartışıyorlar. “
“Ülkenin önde gelen din adamlarından Şeyh Yusuf Garadavi, Mısır’ın ekonomik sorunlarının çözümü için üretimin artırılması gerektiğini anlatırken, "Daha az ibadet edin, daha fazla çalışın" dedi.”
Suudi Arabistan’da din Din adamı Şeyh Abdül Mohsen el Obeikan, geçen ay yeğeninin düğününde yerel kılıç dansını yaptığı için, dansın, eğlenmenin dine aykırı olarak yorumlandığı ülkenin diğer din adamları tarafından eleştirilmişti. Kılıç dansı şeriata aykırı değildir" diye açıklama yaptı. Bu Suudi Arabistan’da çok önemli bir çıkış olarak görüldü ve "Suudi Arabistan’dan ılımlılık sinyali" olarak yorumlandı.”
Bu üçlünün ilk “ikilisi”, yakın zamana bakarak söylenebilir ki ilk önce ekonomik söylemlerle yakınlaştırılmaya çalışıldı. Hala da bu süreç devam ediyor.
Küresel kriz nedeniyle dış yatırım miktarı azalma emareleri göstermeye başlayınca, petro-dolarlar adres gösterildi ve anımsanacağı gibi hükümetin en üst düzey yetkilileri körfez ülkelerine seri geziler düzenlemeye başladı.
Bu gezilerin önemli bir ayağı da Suudi Arabistan’dı ve yine anımsanacağı gibi Suudi Kralı ziyaret edilmekle bırakılmadı, Türkiye’de de “özenle” ağırlandı.
Yine de bu iz yeterli değil. Ortadoğu’daki siyasi gelişmelerdeki rol daha önemli. Birçok yorumcu ve analizciye göre ise bölgede hızla şekillenin Şii ve Sünni hillalerinin bir ayağı da bu üçlü.
Şii gelişmelere karşı bir arada tutulmaya çalışılan Sünni ülkelerin başında da elbette yine bu üç ülke, Mısır, Türkiye ve Suudi Arabistan geliyor.
Yani stratejik bir güç şekillendirilmeye çalışılıyor gibi. Fakat bu da bir veri olmasına rağmen örneklerin çoğaltılması gerekli.
Ilımlı İslam neden çok konuşuluyor?
Yine bu üç ülke, aynı zamanda ülkelerindeki radikal İslam unsurlarla sorunlar yaşıyor. Türkiye’yi zaten söylemiyoruz. Ancak Mısır’ın da bu konuda başı hayli ağrıyor. Müslüman Kardeşler örgütü burada inanılmaz güce sahip ve iktidara gelmelerinden ciddi biçimde şüphe ediliyor.
Hele Mısır lideri Hüsnü Mübarek’in siyaset sahnesinden çekilmesi durumunda ne olacağı hemen hiç bilinmiyor.
Suudlar da özellikle 11 Eylül’den bu yana kendi içlerinde problemler yaşıyorlar. Ülkenin çetrefilli yollarla küresel teröre verdiği destek aslında ABD’nin bile canını sıkıyor. Keza Arabistan’ın kendi İslam anlayışını büyük paralar kullanarak bölgeye yayma arzusu da aynı dosyanın sayfalarından.
Tüm bunlara rağmen üç ülke de ABD ve Batı ile iyi ilişkilere sahip. Türkiye kadar Arabistan ve Mısır geniş anlamı ile Batı’yla özel ilişkilere ve bağlara sahipler. Ancak dini meseleleri hala sürüyor. Çözüm yolları aranıyor.
Bir başka örnek. Bilgi Üniversitesi bugünlerde bir konferans düzenledi. Habermas, Giuliano Amato, Barber, Hassan Hanafi gibi tanınmış bilim adamı ve siyasetçilerin katıldığı bir konferans.
Birkaç not aktaralım. “Mısır’da hem din bilimciler hem de aydınlar uzun bir süreden beri İslamiyet ve radikalizm meselesini tartışıyorlar. “
“Ülkenin önde gelen din adamlarından Şeyh Yusuf Garadavi, Mısır’ın ekonomik sorunlarının çözümü için üretimin artırılması gerektiğini anlatırken, "Daha az ibadet edin, daha fazla çalışın" dedi.”
Suudi Arabistan’da din Din adamı Şeyh Abdül Mohsen el Obeikan, geçen ay yeğeninin düğününde yerel kılıç dansını yaptığı için, dansın, eğlenmenin dine aykırı olarak yorumlandığı ülkenin diğer din adamları tarafından eleştirilmişti. Kılıç dansı şeriata aykırı değildir" diye açıklama yaptı. Bu Suudi Arabistan’da çok önemli bir çıkış olarak görüldü ve "Suudi Arabistan’dan ılımlılık sinyali" olarak yorumlandı.”
“Endonezya’da, radikal dinci İslami Savunma Cephesi’nin saldırılarına karşı ılımlı gençlik örgütlerinin birleşerek mücadele edecekleri açıklaması önceki gün geldi.”
“Bangladeş’te kadınlar miras hükümlerinin eşitlik temelinde düzeltilmesini istediler Müslüman.”
“Türkiye’deki çalışmalar da özellikle Batı’da "İslam’da reform" başlıklarıyla yer aldı.”
Zoraki Troyka için çok daha fazla not kaleme alınabilir. Ama son olarak evvelsi gün Tercüman Gazetesi’nde yayınlanan röportajdan, Aytunç Altındal’ın tek bir sözünü aktaralım; “MİT en çok Mısır istihbaratı ile görüşüyor”!
Peki ama bu üçlü neden bir araya getirilmek isteniyor?
iyibilgi Ankara
0 yorum:
Yorum Gönder
Yorumlarınızda Kişilik haklarına saldırı,küfür ve benzeri ifadeleriniz yayınlanmamaktadır.Yorumları yazarken İsminizi belirtmeniz önemle duyurulur.