Kış uykusu bitti: Rus imparatorluğu dönüyor

Kırgızistan’daki kilit ABD üssünü kapattıran Rusya şimdi de eski Sovyet ülkeleriyle birlikte ordu kurmaya karar verdi. Bu adımlar Washington’u tedirgin ederken, yeni Afganistan stratejisine önemli bir darbe olarak niteleniyor. Uzmanlar iyibilgi’ye yeni Rus imparatorluğunu anlatıyor.

Bundan sadece beş yıl önce dünya küresel sisteminin böylesine çalkalanacağı söylenseydi, her halde kimse inanmazdı. Zira 11 Eylül saldırılarından sonra ABD dünyanın tek süper gücü olarak Afganistan’dan sonra Irak’ı işgal etmiş, üstün askeri gücü dünyanın gözlerini kamaştırmaktaydı. Ancak dünya sistemi hızlı bir şekilde dönüşüyor. İki ülkede savaşan ABD gücünün sınırlarının üzerine çok fazla çıktı. ABD küresel mücadelede gerilerken diğer yandan da Rusya ve Çin gibi farklı güçler pozisyonlarını sağlama aldı.

Her ne kadar Beyaz Saray’a Obama gelse de yaşanan gelişmeler ABD’nin gerilemesinin sürdüğünü gözler önüne sürüyor. ABD Obama ile birlikte yeni stratejisini Orta ve Güney Asya’ya kaydırırken, daha doğrusu neocon politikalar nedeniyle Ortadoğu’ya yönelen ABD stratejisini tekrar Asya yörüngesine oturturken, Rusya karşı önlemler alıyor. ABD Dışişleri Bakanı Hilary Clinton ilk ziyaretini Japonya ve Güney Asya’ya yapmaya hazırlanıp, yeni yönetimin nereye odaklanacağı ile ilgili fikir verirken, Rusya önce Kırgızistan’daki Manas hava üssünü kapattırıyor, ardından eski Sovyet ülkeleriyle birlikte ortak bir askeri güç kuruyor. Füze kalkanı projesine karşı olduğu bilinen Rusya, basında çıkan haberlerin aksine karşı füze projesinden vaz geçmiyor, Beyaz Rusya ile ortak hava savunma sistemi üzerinde anlaşma sağlıyor. Yapılan yorumlar Rusya’nın glastnost ve prestroikayla daldığı kış uykusundan güçlü bir şekilde uyandığı yönünde. Daha soğrusu 2000 yılından bu yana süren Kremlin hareketlenmesinin artık açık bir politikaya dönüştüğü, Gürcistan savaşıyla ortaya konan “ben de varım” anlayışının küresel anlamda yeni planlara evrildiği yorumları yapılıyor. Peki, uzmanlar son gelişmeleri nasıl yorumluyor? İyibilgi sizi iki uzmanın görüşleriyle buluşturuyor...

Sinan Oğan TÜRKSAM Başkanı, Rusya uzmanı

ABD Başkanı Barack Obama’nın yeni politikasının ana eksenini Afganistan-Pakistan hattı oluşturacak. Bunu yaparken en çok ihtiyaç duyacağı şey ikmal üsleri. Kırgızistan’daki Manas üssünün kapatılması Obama’ya önemli bir mesaj olmuştur. Bunun elbette sadece ABD’nin yeni politikasıyla ilgisi yok. Rusya Obama’yı iki konuda izledi. NATO’nun doğuya yayılması ve füze kalkanı projesi. Obama NATO’nun genişlemesini yavaşlatacağı mesajını verdi ancak basında yer aldığının aksine füze savunma sisteminden vazgeçmedi. Rusya’nın beklentilerini karşılamadı, şimdi Kremlin karşı tedbirlerini alıyor. Manas’ın kapatılması bunun ilk adımı. Ayrıca bu adım Rusya’yla ABD arasında bahar havası olmayacağını da ortaya koyuyor. Ordu meselesine gelince NATO’yla kıyaslanmasını doğru bulmuyorum. Bir, bu askeri yapı NATO’yla kıyaslanamaz. İki, stratejik olarak da Rusya batıya karşı olabilir ama Türkmenistan ve diğer ülkeler batı karşıtı bir kampta görünmek istemez. Ama elbette yeni bir yapılanma olduğu açık. Ve Rusya bu yeni yapılanmayla bu ülkeler üzerindeki etkisini artırarak, eski arka bahçesindeki pozisyonunu güçlendirerek, yeni Obama yönetimi krizden başını kaldırıp dışpolitikaya yöneldiğinde masaya güçlü oturmak istiyor. ABD’ye “burada iş yapacaksan beni gözardı edemezsin” diyor.


Prof. Dr. Hasan Köni, Bahçeşehir Üniversitesi

Amerika'nın politikası bundan sonra Asya'ya yönelik olacak. Rusya ise Çin'e güvenemiyor. Çünkü Çin ekonomik kalkınma boyutu içinde ABD ile çatışmayı göze almaz. Rusya Çin'in yanında olacağından emin değil. O halde Rusya Çin'in dışında bir güvenlik alanı Asya'da kurmak zorunda. Manas'ın kapatılması bununla ilgili. Şimdi de Orta Asya ülkeleriyle savunma stratejisini kuruyor. Obama Rusya'yla çatışmak istemiyor. Ama Rusya tedbir almak zorunda. Sadece Obama'ya güvenerek politika belirleyemez. Kendi tedbirini alıyor.

iyi bilgi