Türkistan'da şanlı direniş

Çin'in Sincan Uygur Özerk B*ölgesi dediği aslı Doğu Türkistan olan bölgede korkunç katliam 2. gününe girdi. Resmi rakamlara göre şu ana kadar 156 kişi öldü 1080 de yaralı var. Sokaklarda dolaşan yüzlerce sopalı ve silahlı Çinli kentte Uygur avına çıktı. Çinli saldırganlarla polis arasında da yer yer çatışmaların yaşandığı bildiriliyor. Dünkü olaylarda da ölü ve yaralıların olduğu bildirilirken sayıları hakkında ise bilgi verilmedi.

SOKAĞA ÇIKMA YASAĞI İLAN EDİLDİ

1434 kişinin tutuklandığı bildiren Urumçi’de dün gece sokağa çıkma yasağı ilan edildi. Resmi Çin haber ajansı Şinhua, kararın bölge hükümeti tarafından alındığını duyurdu. Urumçi’de yaşayan ve BBC’ye ulaşan ‘Linuxleio’ takma ismini kullanan Han milliyetine mensup bir Çinli, olayları ‘korkunç’ olarak niteledi. Linuxleio, daha önce de Urumçi’de benzer şiddet olaylarına tanık olduğunu kaydederek, dün yaşananların ‘en korkunç ve kanlı şiddet olayları’ olduğunu belirtti.

DİĞER KENTLERE DE SIÇRADI

Dünyayla iletişimin tamamıyla kesildiği bölgedeki gelişmelerle ilgili olarak Çin Resmi Haber Ajansı Şinhua, ‘’onyıllardır görülmeyen ölçüde kanlı etnik çatışmalar’ değerlendirmesinde bulundu. Haberde, bölgenin ikinci büyük kenti Kaşgar’da da 200 kişilik bir grubun protesto gösterisi yaptığı belirtilirken, camide toplandıkları ifade edilen bu grubun dağıtıldığı kaydedildi. Haberde, protestocu grupların Kaşgar’ın farklı yerleri ile yine gergin atmosferin bulunduğu Yili ve Aksu kentlerinde de biraraya gelmeye çalıştıkları ifade edildi. Urumçi’de, ellerinde sopalarla Uygurları saldırmak isteyen Çinliler’e karşı polis göz yaşartıcı bomba kullandı. Resmi Şinhua haber ajansı, bazı apartman sakinlerinin taş ve sopalarla olası bir saldırıya karşı hazırlık yaptıklarını duyurdu.

ÖLENLERLE İLGİLİ AYRINTI YOK

Çin kaynakları, olayların 25 Haziran’da bir fabrikada çıkan kavgada 2 Uygur’un öldürülmesi üzerine çıktığını belirtirken, değişik kaynaklar söz konusu olaylarda ölümlerin çok daha fazla olduğunu bildiriyor. Şinhua’nın haberinde, olaylarda ölen ve tutuklananların etnik kimlikleriyle ilgili ayrıntılara yer verilmedi. Reuters Ajansı’ da, polisin Uygurlar’ın yaşadığı yerlerde ayrım gözetmeden şiddet uyguladığı nı Uygurlar’ın evlerine de girdiğini ve özellikle gençlerin tutuklandığını belirtti.

DIŞ GÜÇLERİ SORUMLU TUTTULAR

Sincan Uygur Özerk Bölgesi Başkanı Nuri Bekri olaylardan dış güçleri ve ABD’de bulunan Rabia Kader’i sorumlu tuttu. Çin Komünist Partisi Urumçi Komitesi ve Belediyesi Sekreteri Li Zhi, olayın sorumlusu olan suçluların yasalara göre cezalandırılacağını ifade etti.

Sorumlular bulunmalı

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın, Sincan Uygur Özerk Bölgesi’nden yaşanan olayların başlangıcından itibaren Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu tarafından bilgilendirildiği, diplomatik olarak olayların durdurulması için çözüm yolları arandığı bildirildi. Erdoğan’ın talimatıyla Dışişleri Bakanlığı’nın dün gece de yoğun mesai sarf ettiği öğrenildi. Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu da, Urumçi’de meydana gelen olayları derin bir üzüntü ve kaygıyla izlediklerini söyledi. Davutoğlu, ayrıca olaya sebep olan kişilerin bir an önce tespit edilmesi için gerekli girişimlerin yapılması çağrısında bulundu. Davutoğlu, barışın ve huzurun yeniden sağlanmasını konusunda Çin hükümetine çağrıda bulundu. Türkiye olarak olayları yakından takip ettiklerinin altını çizen Davutoğlu, ‘Ümit ederiz ki bu gerilim durur. Bölge için gerçekleşecek huzur için hükümet olarak hazırız’ dedi.

Çin; Modern maskenin arkasındaki baskıcı yüz

Fransa, ‘Avrupa sessiz kalmayacak’ açıklaması yaparken İngiliz basını da Çin’in ‘modern maskesi düştü’ yorumunu yaptı

• Sincan’da yaşanan katliama dünyadan da tepki yağdı. ABD Dışişleri Bakanlığı olaylardan endişe duyduğunu açıklarken Fransa Avrupa’nın bu katliama sessiz kalmayacağı açıklaması yaptı.
  
  ABD: Beyaz Saray Sözcüsü Robert Gibbs yaptığı açıklamada, ‘Çin’in batısındaki Urumçi’den gelen birçok kişinin öldüğü ve yaralandığı haberlerinden derin endişe duymaktayız. Sincan’daki herkese soğukkanlı hareket etmeleri çağrısında bulunuyoruz’ dedi.
  
  BM: Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiseri Navi Pillay: Can kaybı olmasından endişeliyiz. Çinli yetkileri şiddeti engellemeli barışçıl gösterilere de izin vermeli
  
  Fransa: Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Eric Chevallier ‘Kanlı etnik çatışmalardan kaygı duyuyoruz. Avrupa’nın tepki gösterecektir. Avrupa ülkeliri bunu şu anda istişare ediyor.
  
  Independent: Çin’in modern maskesinin gerisinde baskıcı bir rejim gerçeği var. ‘Urumçi’deki katliam, Çin’de ne kadar az şeyin değiştiğini gösteriyor.’
  
  Daily Telegraph: Etnik isyanda verilen can kaybı Çin’i sarstı.
  
  Times: Sincan’da yaşananlar, Çin’de 1989’da Tienanmen Meydanı’ndaki demokrasi yanlısı gösterilerden bu yana gözlenen en kanlı olaylar. Han Çinlilerinin milliyetçiliği, Çin’e istikrar ve barış getiremeyecek bir ideoloji.
  
  Financial Times: ‘Ateşle oynamak Pekin için akıllıca değil. Çin, baskıcı politikalar yerine, ülkede gerilimlere yol açan etnik sorunlara çözüm bulmalı.
  
  Olaylarla alakam yok
  Çin’nin suçladığı Uygur Amerikan Derneği Başkanı Rabia Kader, bu suçlamaları reddetti. Kader, kendisinin yalnızca Çin’deki ailesini protesto hareketlerinden önce uyardığını söyledi. Kader eylemlerinin yapılacağını da internetten öğrendiğini belirtti.
  

AJANSLAR