Zelimhan Yandarbiyev'i rahmetle anıyoruz..

Rus işgalcilerin korkulu rüyası olan Kafkas cihadının önemli ismi ve Çeçenistan'ın ikinci Cumhurbaşkanı Zelimhan Yandarbiyev 13 Şubat 2004 tarihinde Katar'da suikast sonucu şehid edildi

1952 yılında Sovyetler Birliği kontrolündeki Kazakistan'da, sürgünde dünyaya geldi. Bu yıllarda Müslüman Kafkas halklarından önemli bir bölümü Asya'ya sürülmüştü. Yandarbiyev'in ailesi da sürülenler arasındaydı.

Çeçenistan cihadının önemli isimlerinden ve Cevher Dudayev'den sonraki ikinci cumhurbaşkanı Zelimhan Yandarbiyev, Katar'ın başkenti ed-Devha (Doha)'da Rusya tarafından planlandığı tahmin edilen bir bombalı suikast neticesinde şehit edildi. Onun şehit edilmesiyle birlikte Çeçenistan cihadı bir kez daha dünya gündemine oturduğu gibi bazı önemli sorular da yeniden zihinleri meşgul etmeye başladı. Biz de bu haftaki yazımızda Yandarbiyev'in şahsından, şehadetinden, Çeçenistan'daki cihadın durumundan ve uluslararası terörün "devlet" boyutundan söz etmek istiyoruz.

Yandarbiyev Kimdir?

Selimhan Yandarbiyev, aile fertlerinin sürgüne gönderilmiş olması sebebiyle 1952'de Kazakistan'da sürgünde dünyaya geldi. Ailesi daha sonra 1958'de vatanına geri dönme fırsatı buldu. Yandarbiyev de Grozni'deki Çeçen - İnguş Devlet Üniversitesi'nin Rus ve Çeçen Edebiyatı bölümünü bitirdi. Sonra Moskova'daki Gorki Enstitüsü'nün Edebiyat bölümünden mezun oldu. 1977'de siyasi faaliyetlere başladı. 1989'da da Çeçenistan'ın bağımsızlığını savunan Vaynah Demokratik Partisi'nin kurucuları arasında yer aldı. 

Cevher Dudayev'in bu partinin başkanlığına geçirilmesinde onun rolü oldu. Aynı dönemde kurulan Kafkas Halkları Konfederasyonu'nun da kurucuları arasında yer aldı. 1991'de Çeçen-İçkerya Cumhuriyeti'nin bağımsızlığını ilan etmesinin ardından gerçekleştirilen ilk seçimlerde bu ülkenin parlamentosuna girdi. 1993'te de ülkenin cumhurbaşkanı yardımcılığı görevine getirildi. 22 Nisan 1996'da Çeçen - İçkerya Cumhuriyeti'nin ilk cumhurbaşkanı Cevher Dudayev'in şehit edilmesinin ardından bu devletin cumhurbaşkanlığına seçildi.

 Şubat 1997'de Aslan Maşadov'un ülkeye cumhurbaşkanı seçilmesine kadar da bu görevi sürdürdü. Rusya'nın 1999'da Çeçenistan'ı ikinci kez işgal etmesinden sonra başlatılan cihadda önemli rol oynadığı gibi bu cihada dışarıdan destek bulabilmek için de diplomatik faaliyetler yürüttü. Bir dönem Afganistan'da Çeçenistan büyükelçisi olarak görev yaptı. İslami Uyanış ve Kalkınma Teşkilatı'nın da başkanlığını yapan Yandarbiyev, Çeçen direnişi hakkında İslam ülkelerini ve Müslüman halkları bilgilendirmek amacıyla muhtelif etkinliklerde bulundu, konferanslar verdi. Yürüttüğü diplomatik faaliyetler ve etkinliklerde 1999-2003 arasında Çeçenistan cumhurbaşkanı Aslan Maşadov'un resmi temsilcisi sıfatıyla hareket ediyordu.

Yandarbiyev, edebiyat alanında yüksek tahsil yaptığından bu alanda başarılı çalışmalar ortaya koymuş biriydi. Bu çerçevede muhtelif eserleri ve şiirleri yayınlandı.

Yandarbiyev, Moskova yönetimiyle masa başında pazarlık yapılmasına karşı çıkıyor ve Çeçenistan'ın bağımsızlığı için silahlı direnişin kararlılıkla sürdürülmesi gerektiği görüşünü savunuyordu. O, Çeçenistan'da sürdürülen cihadın başarısının aynı zamanda Moskova yönetiminin tahakkümü ve sultası altında yaşamaya mahkum edilen diğer Kafkas halkları açısından da örnek teşkil edeceğini ve onların da bağımsızlık davalarını açığa vurmalarına vesile olacağını dile getiriyordu.

Selimhan Yandarbiyev, 2002'den buyana Katar'ın başkenti Devha'da sürgün hayatı yaşıyordu.

Yandarbiyev'in Şehadeti

Çeçenistan'ın bağımsızlık davasında ve Rus işgaline karşı sürdürdüğü cihadında önemli yeri olan Yandarbiyev 13 Şubat 2004'te, Katar'ın başkenti Devha'da arabasına konan bir bombanın hedefi oldu. Bu bombanın patlatılması olayında ağır bir şekilde yaralanan Yandarbiyev, Hamd hastanesine kaldırıldı. Ancak hastaneye kaldırılmasından kısa bir süre sonra hayatını kaybetti. Olayda iki yardımcısı da şehit oldu. Beraberinde bulunan 13 yaşındaki oğlu Davud ise ağır yaralandı. Oğlunun tedavi edildiği hastaneden yapılan açıklamada durumunun iyiye gittiği bildirildi.

Katar, bu tür cinayetlere pek sahne olmayan bir ülke olarak bilinir. Bu yüzden Yandarbiyev'e yönelik suikast ülkede ciddi bir sarsıntıya yol açtı. Ülke medyası olaya ağırlıklı yer vererek bu cinayetin arkasında duranların, ülkelerinin güven ve istikrarını bozmayı hedeflediklerini ancak bunda başarılı olamayacaklarını dile getirdi.