Sultan Abdülhamid’in kurban ve kömür organizasyonları

Sultan Abdulhamid'in kurban ve komur organizasyonlariGelenek adina bugunku toplu sunnet dugunlerinden tutun da, Sogut'teki Osmanli Devleti'nin kurulus senliklerine, Istanbul'un fethi kutlamalarindan "sadaka-i seniyye" uygulamalarina kadar uzanir onun musfik eli. Butun bunlarda gozetilen esas gaye, "Osmanlilar arasinda ortak bir kimligin olusmasina yardimci olmak", "devlet-toplum iliskilerini uyumlu ve birbirini butunleyen bir iliskiler butunu olarak yapilandirmak"ti. Bu ve benzeri cabalarin, "Osmanli'nin yeniden fethi"ni veya bir "ic fethi" amacladigi, giderek daha iyi anlasilacaktir.Nitekim Bogazici Universitesi ogretim uyesi Nadir Ozbek'in calismalari, ozellikle "Osmanli Imparatorlugu'nda Sosyal Devlet" adli kitabi (Iletisim Yay., 2004), bize Abdulhamid'in bu ic fetih harekâti hakkinda doyurucu bilgiler vermekte, ozellikle sosyal refahi artirici yardimlari nasil yeni bir gelenek olarak orgutledigi ve ayni zamanda halki da bu organizasyona nasil dahil ettigine iliskin yararli ipuclari sunmaktadir.Mesela su "sadaka-i seniyye" meselesini ele alalim. Elbette eskiden de padisahlar sadaka dagitirlardi. Ancak Abdulhamid'de karsilastigimiz farklilik, bunun torensel bir havaya burundurulmus olmasi ve "gorunur" kilinmasidir. Onun doneminde kitle iletisim araclarinin da imkânlarini kullanarak devletin, devletin basi olarak da padisahin her zaman halkin yaninda oldugu imaji zihinlere kazinmistir.Kitapta, her Cuma gunu Istanbul'un bir baska semtinde Padisah adina yoksul ahaliye sadaka dagittirilmasi ve kurban kesilmesi uygulamasi dikkat cekiyor. Yalniz bu semtlerin ozellikle kenar ve fakir fukarasi bol semtler olmasina ozen gosterilirdi. Saraydan bir bendegân o semte gider, padisah adina kurban keser ve etlerini dervisler ve medrese talebeleri de icinde olmak uzere yoksul ahaliye dagitirdi. Mesela 13 Subat 1899 tarihli Sabah gazetesin haberine gore sarayli bir komisyon Kâgithane'nin yolunu tutmus, burada Abdulhamid'in sadakasi olan 300 lirayi halka dagitmis, ardindan 18 adet kurban kesilmis ve etler koyun fakir ahalisine paylastirilmis, sonra Alibeykoy'e gecilerek orada da padisahin gonderdigi 100 lira sadaka olarak verilmistir.Ancak simdiki mantikla dusunursek, yalnizca Musluman ahaliye yardim dagitildigini zannedebiliriz. Ancak yaniliriz ki fena halde. Abdulhamid'in Ermeni, Rum ve Musevi cemaatlerine bagis ve yardimlari saymakla bitmez ama dilerseniz bir iki tanesini zikredelim. Mesela Abdulhamid pek cok vesileyle Ermeni cemaatinin onde gelenlerine atiyyeler (bagislar) vermekte ve bu hediyelerin sosyal yardim seklinde cemaatin yoksul kesimlerine ulastirilmasini saglamaktaydi. Ismi sonradan Sisli Etfal Hastanesi yapilmis olan Hamidiye Etfal Hastanesi'nden Rum hastanesine her gun 75 okka has ekmek, 50 okka et; Yedikule Ermeni Hastanesi'ne ise 600 okka ekmek, 150 okka et gittigini, ayrica her ay 12 bin kurus "atiyye-i seniyye" tahsis edildigini bilen kac kisidir acaba?Nadir Ozbek, Abdulhamid uzerindeki kimi saibeleri teker teker kaldirdigi kitabinda tarafli tarihcilerin onu butun gonullu ve sivil faaliyetleri yasaklayan acimasiz bir despot kiliginda sunmalarina da itiraz ederek, bunun tam tersinin gecerli oldugunu vurguluyor; ozellikle sosyal yardim alaninda sivil girisimlerin onun zamaninda arttigina ve kamusal alanin genisletildigine dikkat cekiyor. Belki siyasî amacli derneklere sinirlamalar getirilmistir ama sosyal yardimlasmayi amaclayan derneklere, ister Muslumanlarca, ister gayrimuslimlerce kurulsun, pekala izin verilmistir.Bu sosyal yardim faaliyetlerinden birisi de yoksul halka yakacak yardimi yapilmasidir. Ancak Abdulhamid'in farki ve orijinalligi, bu yardimlari sadece devlet hazinesinden veya belli fonlardan karsilamasinda degil, ilk katkiyi kendi cebinden koymak suretiyle halkla beraber organize etmesinde yatmaktadir. Mesela 1888 yilinda "iâne-i sitâiyye", yani kislik yardimi komisyonu olusturmus ve bastirilan 3 bin liralik yardim biletinden bin liralik kismini kendi cebinden satin alarak kampanyayi baslatmistir. Bundan 6 yil onceki kista ise padisahin emrindeki fonlari yoneten Hazine-i Hassa Nezareti'nin 500 ton komur satin alip padisah adina Istanbul halkina dagittigini ogreniyoruz.Ozetle, kis aylari yaklasti mi, Abdulhamid gerekli emirleri gondererek muhtarlardan her mahallenin yoksullarini, kimsesizlerini ve yetimlerini tespit ettirir ve onlara para ve yakacak yardimi yaptirirdi. Bu arada bazi tek tek isteklere de imkânlar nispetinde cevap verildigi gozden kacmiyor. Bir dilekceden, 7-8 yaslarindaki bir kiz cocugunun yakalandigi mafsal hastaligindan dolayi takma bacaga ihtiyaci oldugu ogrenilmis ve padisah iradesiyle takma bir bacak yaptirilip kendisine teslim edilmistir. Yine 12 yildir yataga mahkûm bulunan Bahauddin ve annesine "sadaka-i fukara" tertibinden odeme yapildigini biliyoruz.Lakin asil aci olan nokta nedir, bilir misiniz? Sosyal yardimlasmayi ve butunlesmeyi saglayan bu gelenege Mesrutiyetten sonra son verilmis, bununla da yetinilmeyip Abdulhamid'in kurmus oldugu hayir kurumlarinin neredeyse tamami tasfiye edilmistir.Mustafa Armagan-Zamanhttp://pazar.zaman.com.tr/?bl=14&hn=1661http://www.abdulhamid.gen.tr Ulu Hakan 2.Abdulhamid Han'in aziz hatirasina hazirlanmis guzel bir site. Sultan Abdulhamid ile ilgili pek cok faydali bilgiye ulasilabiliyor. Tavsiye ederim.

--~--~---------~--~----~------------~-------~--~----~
Bu grubun hiç bir siyasi oluşum ,parti, vakıf, örgüt, dernek veya benzeri yapılanmalarla alakası yoktur.Aynı zamanda onlara uzaklığı veya yakınlığıda bulunmamaktadır...Müslüman Anadolu İnsanının Tarafında yer alan Gerçek Vatanseverliği ilke edinmiş HABER BİLGİ PAYLAŞIM STANDIDIR..

Grupta yayınlanan yorum ve yazılardan yazarları sorumludur.
-----------------------------------------------------------------
"ANADOLU HABER GÜNLÜĞÜ" grubu.
Bu gruba posta göndermek için , mail atın : anadoluhaber@googlegroups.com
Bu gruba üyeliğinizi sonlandırmak için şu adrese e-posta gönderin: anadoluhaber-unsubscribe@googlegroups.com
Daha fazla seçenek için, http://groups.google.com/group/anadoluhaber?hl=tr
adresinde bu grubu ziyaret edin
-~----------~----~----~----~------~----~------~--~---