] Osmanlı’nın en kuzeydeki burcu: Kamaniçe

>Osmanli'nin en kuzeydeki burcu: Kamanice Osmanli Devleti'nin Kanuni'nin olumunden sonra duraklamaya ve sonra gerilemeye basladigi iddiasinin yedegine cekilmis gerekcelerden biri olarak artik padisahlarin ordularinin baslarinda sefere cikmayisi gosterilir. Bu iddiayi uzun uzadiya curutmeye gerek yok, cunku biliyoruz ki, torununun oglu olan 3.Mehmed, Egri seferine ordusunun basinda ciktigi tarihte Kanuni oleli 30 yil olmustu. Sultan 2.Mustafa'nin ordusunun basinda sefere ciktigi tarih ise 1697'dir, yani bu tarihte Kanuni'nin olumunun uzerinden tam 131 yil gecmis bulunuyordu. Zenta'da yenilen Osmanli ordusu, sadrazamlik muhru ve mehterhanesi dahil bircok degerli esyasini savas meydaninda birakti, hatta az daha padisah bile esir dusecekti. Iste asil yasanan bu somut tehlike sonucundadir ki, padisahlarin artik seferde ordunun basinda degil, mumkunse gerisinde kalmasi uygun gorulmustu. Yani bu bir gitmek istemeyisten kaynaklanmiyordu, zorunlu bir tedbirdi. Biraz dikkatli bir tarih okumasinin bize yepyeni perdeler acacaginin bir numunesi olarak "Avci" diye bildigimiz 4.Mehmed'in, ordusunun basinda ciktigi Kamanice seferini hatirlayalim mi? Osmanli seferlerinin hepsi yeterince ayrintili olarak yazilmis, hele hele uzerinde calisilmis degildir. Kamanice seferi talihli seferlerimizden. Hem kesin bir basari ile sonuclandigindan, hem de ayrintilari hakkinda bircok belge ve bilgi bulundugundan. Bir kere Antoine Galland'a, Edirne'den sefere cikan ordunun ihtisamini bize sayfalar dolusu anlattigi icin tesekkur borcluyuz. Su itirafta bulunmustu Galland: "Bu alay, hayatimda gordugum seylerin en guzeliydi... Bunlari insan zekâsina kavratabilecek yeterlilikte ve kuvvette bir soz soyleme gucu mevcut degildir." Ikincisi de, bu sefer hakkinda belgelere dayali iki calisma elimizde. Biri Mehmet Inbasi'nin dogrudan bu seferi ele alan "Ukrayna'da Osmanlilar" (Yeditepe Yay.), oburu ise sefer masraflarini inceleyen Halime Dogru'nun "Lehistan'da Bir Sultan" (Kitap Yay.) adli kitaplari. Peki ne oldu Kamanice seferinde? Ukrayna'ya saldiran Lehistan'a dersini vermek uzere harekete gecen Osmanli ordusu, Edirne'den Karadeniz'in bati sahilini takip ederek kuzeye yoneldi ve yaklasik 2,5 ayda Kamanice kalesi onune ulasti. Takvimler 17 Agustos 1672'yi gosteriyordu. Once usulen kaleyi teslim etmesi istendi komutandan. Ret cevabi gelince gulleler birbiri ardinca Kamanice surlarina yagmaya basladi. Komutan Potocki 2 gun sonra teslim olmaya karar verir gibi yapmis, beyaz bayrak cekmisti. Ateskes istiyorlardi, zira dusunmek icin zamana ihtiyaclari vardi. Ancak bunun bir oyalama taktigi oldugu anlasildi cok gecmeden. Bu arada bir yeniceri, tek basina dusman tabyasina hucum etmis ve o beklenen haberi geri getirmis, silah ve barut mahzeninin yeri belirlenmisti. Simdi dugumu cozulecekti Kamanice'nin. Ayni zamanda sair Nabi'nin de patronu olan Musahib Mustafa Pasa'nin emriyle toplar belirlenen noktaya ates ederek mahzeni patlatmayi basarmisti. Kusatmanin 6. gunu yagmur yagdi. Catismalar devam ederken padisah uc kol halinde dizilmis askerlerini ziyaret etti, onlari cesaretlendirici konusmalar yapti, ozellikle de yaralilarla yakindan ilgilendi. Nihayet 25 Agustos'ta buyuk tabya ele gecirildi. Iki serdengecti kuleye tirmanip Ezan-i Muhammedî'yle cinlattilar savas alanini. Osmanli ordusunun artik ne denli profesyonellestigi acikca goruluyordu. Artik oyle top ve tufekle atis yaparak isi sansa birakmiyorlardi. Lagimcilar dort bir koldan topragi kazip tuneller aciyorlar ve kulelerin dibine patlayici maddeleri yerlestirdikten sonra disari cikip buyuk bir gurultuyle yikilan surlari seyrediyorlardi. 26 Agustos'ta Kamanice'nin alinamaz denilen muazzam kulesi, Ikiz Kuleler gibi oldugu yere cokerken butun toplar acilan surlarin icine atesleniyordu. Ertesi gun 650 serdengecti hucuma gececekti ki, kalede beyaz bir bayrak gorundu. Potocki, Osmanli askerinin kararliligini gormus ve daha fazla kan dokulmeden teslim olmayi tercih etmisti. O sirada ordugâhta bulunan hemserim Nabi, kaleminin ucunu acmakla mesguldu. Surur icinde bir tarih dusurdu ak kâgida. Soyle diyordu: Târihini felekte melek yazdi Nâbiyâ Dusdu Kamanice hisnina nûr-i Muhammedî. (Ey Nabi, fetih tarihini gokteki melek yazdi/Kamanice kalesine Hazreti Muhammed'in nuru dustu.) Ne var ki, cok fazla kalamamisiz Kamanice'de. Karlofca'da bosaltmisiz. Sehir sadece 27 yil Osmanli duzenini taniyabilmis. Bugun Kamanice'de bir tek minaremiz var, camisiz, yalniz. Olsun, o ayakta kaldigi surece kalbimizin vuruslarindan birkacini gonderebiliriz kendisine. Ne yazik ki, ilgilenmemisiz Ukrayna'daki eserlerimizle. Birkac ay once Sevcenko Universitesi Turkoloji Bolumu'nun davetlisi olarak gitmistim Kiev'e, orada bolum baskani Aleksandr Pidvoni ile tanistim. Genc, azimli ve samimi bir akademisyen. Sohbetimiz arasinda bana, "Kamanice ve Hotin'deki eserlerinizle neden ilgilenmiyorsunuz?" diye sordugunda tokat yemis gibi oldum. Sahiden niye? "Mesela Hotin'de bir caminiz var, yikik vaziyette. Bu camiyi ihya etmeyi dusunmez mi Turkiye?" diye sorunca Aleksandr Bey, Ukrayna'da bir cami yapmanin kendilerini rahatsiz edip etmeyecegini merak ettim. "Ne rahatsizligi" dedi gulerek, "eger boyle bir isi basarirsam devlet bana madalya takar, madalya." Goruyorsunuz, biz kactikca tarih uzerimize geliyor. O tarihin altinda ezilmek istemiyorsak, kollari sivamaliyiz. Ama hepsinden once su Osmanli'nin geriledigi saplantisindan ve yenilmis bir medeniyetin cocuklari oldugumuz kompleksinden kurtulmaliyiz. Unutmayalim ki, tarihci Fernand Braudel'in dedigi gibi, fethedilen milletler biraz da fethedilmeyi arzulamis olanlardir. http://pazar.zaman.com.tr/?bl=14&hn=1858
--~--~---------~--~----~------------~-------~--~----~
Bu grubun hiç bir siyasi oluşum ,parti, vakıf, örgüt, dernek veya benzeri yapılanmalarla alakası yoktur.Aynı zamanda onlara uzaklığı veya yakınlığıda bulunmamaktadır...Müslüman Anadolu İnsanının Tarafında yer alan Gerçek Vatanseverliği ilke edinmiş HABER BİLGİ PAYLAŞIM STANDIDIR..
Grupta yayınlanan yorum ve yazılardan yazarları sorumludur.
-----------------------------------------------------------------
"ANADOLU HABER GÜNLÜĞÜ" grubu.
Bu gruba posta göndermek için , mail atın : anadoluhaber@googlegroups.com
Bu gruba üyeliğinizi sonlandırmak için şu adrese e-posta gönderin: anadoluhaber-unsubscribe@googlegroups.com
Daha fazla seçenek için, http://groups.google.com/group/anadoluhaber?hl=tr
adresinde bu grubu ziyaret edin
-~----------~----~----~----~------~----~------~--~---