Kazakistan Rice'ı şok etti!

Kazakistan'ın başkenti Astana'ya bir dizi işbirliği anlaşması imzalamak üzere giden ABD Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice hiç bir anlaşmaya imza atamadan geri dönmek zorunda kaldı.

Kazakistan Dışişleri Bakanı Marat Tajin'in ortak basın toplantısında Rusya ile ilişkilerinin mükemmel seviyede olduğunu ve siyasi olarak bunun doğru olduğunu söylemesi Rice'ın gerilmesine neden oldu. Tajin, Gürcistan operasyonu sonrası Rusya ile ilişkileri gözden geçirmeye gerek duymadıklarını da belirtti. Kafkas krizinde Moskova'nın yanında yer alan Kazakistan iki ayrılıkçı bölge Abhazya ve Güney Osetya'nın bağımsızlıklarını tanımasa da Tiflis'le olan ortak yatırım anlaşmalarını iptal ederek Moskova'ya desteğini gösterdi.

Rusya'nın Gürcistan'a gerçekleştirdiği operasyonun Orta Asya ülkelerinin Rusya'nın yanında yer almaya başlamasına neden olduğu yorumları yapılıyor. Azerbaycan petrollerinin Bakü-Tiflis-Ceyhan boru hattından sevkinde sıkıntı yaşanma ihtimali, Nabucco doğalgaz boru hattının uygulamada gecikecek olması Bakü'yü de kartlarını yeniden oynamaya sevk etmişti. Geçen ay Azerbaycan'a bir ziyaret gerçekleştiren ABD Başkan Yardımcısı Dick Cheney de Bakü'de soğuk karşılanmış, ve istediği enerji anlaşmaları için Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'den destek alamamıştı. Şimdi Bakü doğalgazını Avrupa fiyatlarında Rusya üzerinden sevke hazırlanıyor.

Kazakistan'da bir dizi temaslarda bulunan Rice başta Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev olmak üzere Başbakan Kerim Masimov ve Dışişleri Bakanı Tajin'le bir araya geldi. ABD Dışişleri bakanı Rice'ın Kazak meslektaşı ile birlikte gerçekleştirdiği basın toplantısı soğuk duş etkisi yaptı. Kazakistan'ın bağımsız bir ülke olduğunu, istediği ülke ile dostluk kurabileceğini belirten Rice, 21. yüzyılda herhangi bir ülkenin bir başka ülkenin 'nüfuz alanı'nda olduğunu kabul etmenin mümkün olmayacağını söyledi. Tajin de Rice'a cevabında kendilerinin Rusya ile mükemmel bir ilişki kurduklarını, ABD ile ilişkilerinin de istikrarlı bir şekilde devam ettiğini söyledi. Ortamı yumuşatmaya çalışan Rice hiç bir ülkenin bir başka ülke ile iyi ilişkiler kurmamasını isteme gibi bir durumlarının olmadığını kaydederek, "Bu bir sıfır toplamlı oyun değil. ABD'nin kazanması Rusya'nın kaybetmesi anlamına gelmez." açıklamasında bulundu.

Rice Nazarbayev görüşmesinde Amerikalı petrol şirketleri adına talep ettiği yeni yatırım bölgeleri ile ilgili de olumlu cevap alamadı. İmzalanması beklenen anlaşma da gündeme gelmedi. Nazarbayev Amerikalı şirketlerin ulaşım ve tarım alanında yatırım yapmalarını istedi. Astana geçen hafta da Rusya ile geniş çaplı askeri tatbikat gerçekleştirdi. Washington merkezli düşünce kuruluşu Heritage Foundation'ın uzmanlarından Ariel Cohen ABD'nin içinde bulunduğu durumu değerlendirdiği analizinde Avrasya ve Hazar bölgesinin kaybedildiği yorumlarını yaptı.