Devletin fişleme sevdası bitmiyor

2000 yılında çıkan yönetmelik gereği her türlü fişlemenin silinmesi gerekirken, devletin yaptığı fişlemeleri muhafaza ettiği ve buna göre soruşturmalar yapıldığı ortaya çıktı.

İki yıldır girdiği hâkimlik sınavlarını kazanan ancak mülakatları kaybeden M.D., Adalet Bakanlığı’na başvurunca “Öğrenciliği sırasında örgütsel eylemlere katılmış olabilir” diye fişlendiğini öğrendi. 2000 yılında çıkan yönetmeliğe göre her türlü fişlemenin silinmesi gerekiyordu.

EMNİYET Genel Müdürlüğü’nün (EGM) iki yıldır hâkimlik sınavlarına girip mülakatta elenen M.D.’yi, “Öğrenciliği sırasında örgütsel eylemlere katılmış olabilir” diye fişlediği ortaya çıktı. Bilgi edinme başvurusunda bulunarak, “fişlendiğini” öğrenen M.D., EGM’ye yeniden başvurarak, bu “fişi” iptal ettirdi ve elendiği mülakat sınavları ile ilgili dava açtı. Halen askerlik yapmakta olan M.D.’nin son şansı aralıktaki sınav. Memuriyete girişteki 30 yaş sınırı nedeniyle bu kez de yazılıyı kazanıp mülakatta elenirse, artık hâkim olamayacak. M.D, 2007’den bu yana tüm hâkimlik sınavlarına girip kazandığı halde, mülakatta elenince Yargıçlar ve Savcılar Birliği’nden (YARSAV) yardım istedi.

YARSAV’ın önerisiyle, “Bilgi Edinme Yasası” kapsamında 2 Kasım 2008’de Adalet Bakanlığı ve EGM’ye başvurdu. M.D. “fişlendiğini” bakanlıktan gelen resmi yazıyla öğrendi. Böylece yasal düzenlemelere karşın fişlemenin sürdüğü belgelendi.

EGM’nin, Adalet Bakanlığı Personel Genel Müdürlüğü’ne gönderdiği 9 Aralık 2008 tarihli yazıda fişleme şöyle yer aldı: “M.D. isimli şahsın Bilgi Edinme Hakkı Kanunu kapsamında talep ettiği bilgileri içeren dilekçesi incelenmiştir. Adı geçen hakkında, bakanlığımız Personel Genel Müdürlüğü’ne, ‘şahıs ile ilgili öğrencilik döneminde örgütsel eylemlere iştirak ettiği yönünde duyumlar alınmış ancak yapılan çalışmalarda alınan duyumlar teyit edilemediğinden, Bakanlar Kurulu’nun 14.2.2000 tarihli ve 2000/284 sayılı ile çıkardığı Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Yönetmeliği hükümleri gereğince gönderilmemiş olup, başka bir arşiv kaydına rastlanmamıştır’ şeklinde cevap verildiği anlaşılmıştır.”Yazıda, Bilgi Edinme Hakkı Kanunu’nun uygulanmasına ilişkin yönetmeliğe göre, “İstihbarata ilişkin bilgi ve belgelerin ancak istihbari araştırma ve soruşturma isteyen kuruluşun biriminden istenebileceği ve bu nedenle M.D.’nin başvurusunun “gereği yapılmak” üzere Adalet Bakanlığı’na gönderildiği belirtildi.

Fişleme usulüyle elemeye son verilmeli

YARSAV Başkanı Ömer Faruk Eminağaoğlu, 2000 tarihli yönetmeliğe göre fişlerin silinmesi gerektiğini ancak, M.D.’nin fişlendiğinin bakanlık yazısından anlaşılmasının ardından başvurusu üzerine kayıtlarının 2008’de iptal edildiğini söyledi. Eminağaoğlu, hâkim adaylığına kabulde güvenlik soruşturması yapıldığını vurgulayarak “Fişleme usulüyle elemeye son verilmeli” dedi. Eminağaoğlu şunları söyledi: “Bu kişi hakkında Adalet Bakanlığı’na yazılan yazılar olduğu için bilinen kişi durumunda. Bu nedenle mülakatlarda şans bulamıyor ve eleniyor. ‘Hâkimlik sınavı mülakatlarında kamera konulacak, sorular kişiye göre değil, kupadan çekilecek’ diye yargı kararları var. Ama bakanlık bunları uygulamıyor. Bu konuda düzenlemeler hukukun genelliği içinde herkes için yapılmalı.”

İlk düzenleme 1994’te, ikincisi 2000’de yapılmıştı

FİŞLEMELERİN silinmesine ilişkin ilk düzenleme “Güvenlik soruşturması, bazı nedenlerle görevlerine son verilen kamu personeli ile ilgili” 4045 sayılı kanunla 1994’te yapıldı. Kanunun geçici 4. maddesinde, “Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasına tabi olacaklar ile kanunun 1’inci maddesi kapsamı dışında kalanların bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce yapılan güvenlik soruşturması sonucunda ilgililerin dosyasına konulmuş olan ve mahkemelerce verilen cezalara ilişkin adli sicil kayıtları dışındaki kayıt ve fişler ilgilinin başvurusu aranmaksızın dosyadan çıkartılır” denildi. 2000’de de Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Yönetmeliği’nin geçici 2. maddesinde 4045 sayılı kanun yürürlüğe girişinden önce yapılmış bulunan güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması sonucu dosyalarına konulan kayıt ve fişlerin ilgilinin başvurusu aranmaksızın dosyadan çıkartılıp imha edileceği belirtildi.