[KomploTeorileri]

Nurullah AYDIN
9 Ocak 2010

T�RK AYDINI MI, T�RK�YEL� AYDIN MI?

Siyasette, i� d�nyas�nda, sporda, sanat d�nyas�nda, akademik �evrede
herkes birbirini yemeye �al��makta. Ve insanlar� ayd�nlatma,
bilgilendirme, yol ve y�n g�sterme de �nc� olmas� gereken ayd�nlar ise
etkisiz izleyici konumunda.

Peki; ger�ek ayd�nlar�n yerinde kimler var. Belirli merkezlerin her konuda
bilen olarak TV ekranlar�nda yer verdi�i tipler. Kendi milletine, kendi
de�erlerine yabanc� ahkam kesme ustas� olan bu tipler ne yaz�k ki T�rkiye
ayd�n� diye kamuoyunda yer edindi.

T�rk ayd�n� yerine T�rkiye ayd�n� olmay� tercih edenlerin emsali d�nya da
var m� yok? Siz hi� Almanyal� ayd�n, �ngiltereli ayd�n, Fransal� ayd�n
laf�n� duydunuz mu?

Bat�c� T�rk ayd�n�; Frans�z edebiyat�n� iliklerine kadar bilir. Ayn�
�ekilde dinci T�rk ayd�n�, Arap menkibelerinin hepsini dini gereklilik
diye bilir. Bu derece ilerici ve dinci ayd�n, klasik T�rk b�y�klerinden o
d�nemde ya�am�� ka� �air ya da bilim adam� sayabilir? Bat�c� okumu�lar,
bat�l� d���n�rleri, dinci okumu�lar ise Arap d���n�rleri bilir.

T�rkiye�nin en b�y�k talihsizli�i ink�lap�� bir ayd�n kadrosunun
olmay���d�r. Osmanl�n�n son d�nem ayd�nlar� ileri Tanzimat��lard�r.
Ayd�nlar�n geli�me a�amalar�, mutlakiyet�ilik, me�rutiyet�ilik,
cumhuriyet�ilik, dincilik, Amerikanc�l�k nihayet Avrupac�l�kt�r.

Ayd�nl�k felsefesi; Rasyonalizmi ve onun �st yap�s� geli�mi� denilen
Bat�l� �lkeler i�in bir s��rama ve �nemli bir a�amad�r. Ama bu onlar
i�indir. E�er onlar�n telkini ya da bask�s�yla sizi b�yle bir a�amaya
itiyorlarsa �lkenizde geli�tirece�iniz ilericili�in hi�bir anlam� olamaz.

Ayd�nlar �lkenin geli�mesi ve gelece�i i�in birer ulusal k�lavuz de�il
komprador ilericili�in yani ecnebi k�lt�r�n�n T�rkiye temsilcisi olurlar.
Bu ise ge�mi� k�lt�rlerini yerecek hatta unutacak, yerine ecnebi
k�lt�rlerini koyacaklard�r.

�imdi durum farkl� m�? Hay�r! En akl� ba��nda yazar ilericilik iddias�yla
ayd�nlanmay� �ne ��kar�p �lkenin ge�mi�ini gericilik diye laik�ilik diye
karalad� m� tarihi misyonunu yerine getirdi�ini san�yor. Oysa ayn� �eyi
kendine �rnek ald��� ayd�nlanm�� bat�l� �lkeler yapm�yorlar. Fransa �da
15.y�zy�l �airleri ya da 16.y�zy�l m�tefekkirleri hat�rlan�yor. Ya da
Emevi ve Abbasi d�nemi Arap d���n�rler birer dini vecibe gibi biliniyor.

Bat�l� �lkede ayd�n��n ayd�nl�k�� olmas� yeterlidir. ��nk� k�lt�r� ba�ka
ecnebi ve emperyalist k�lt�r�n tehdidi alt�nda de�ildir. Bu nedenle �mmet
k�lt�r�n� ele�tirir kendi k�lt�r�n� g�klere ��kar�r. Ve yine emperyalist
oldu�u i�in bu k�lt�r� ba�ka halklara dayatmaya kalk���r.

Oysa bizim gibi imparatorlu�un son iki y�z y�l� yar� s�m�rge ya�am��,
k�lt�r� ileri a�ama diye k�klerinden kopar�l�p emperyalist k�lt�r�ne
ba�lanm�� �lkelerde durum farkl�d�r.
Onlarda anti-emperyalist olmak gibi sorun yok. ��nk� kendisi emperyalist.
Laikli�i de zamanla zarars�z hale d�n��t�rm��t�r.

Oysa; bizde b�yle bir riske girersen hem ulusal k�lt�r�nden olursun hem de
k�lt�r�ne ba�land���n �lkenin s�m�rgesi. Bu nedenledir ki anti-emperyalizm
ayd�nlar�n en �nemli ilkesidir.

T�rkiye�nin talihsizli�i ayd�nlar�n, kendi ayd�n� olamamas�ndand�r.

Ele�tiriler genellikle Avrupa tarihini, ulusal tarihi, bat�l� yazarlar�n
kitaplar�ndan kopya �ekip aktaranlara yap�l�r.

Oysa, T�rk ayd�n�; kendisini �slamc�, ilerici, dinci, cemaat�i, sosyalist,
demokrat, liberal, milliyet�i ve ink�lap�� sayar. Oysa bu �zellikler,
Bat��n�n y�zy�llard�r s�m�rge olarak kulland��� �lkelerde eliyle
yeti�tirdi�i komprador ayd�nlara yak��t�rd��� �zelliktir.

T�rkiye�de ayd�n diye akademik unvanl�, gazeteci kimlikli tipleri
g�rd�k�e, toplumdaki de�erlerler yozla�mas� ve toplumsal ��z�l���n
h�zlanmas� ka��n�lmazd�r.

Sular y�kselince bal�klar kar�ncalar� yer.
Sular �ekilince de kar�ncalar bal�klar� yer.
Kimse �st�nl���ne ve g�revine g�venmemelidir.
��nk� kimin kimi yiyece�ine suyun ak��� karar verir.
T�rk ayd�n� kendine gelmelidir..

G�n�n S�z�; Ayd�n; beyinsel �retim yapan, bunu aktarmak ve uygulatmak
i�in m�cadele edendir.