Yarkent'te Ölü Sayısının 100'den Fazla olduğu iddia edildi.

28 Kasım Cuma günü saat 13.30(Cuma Namazı sonrası) Çin işgal yönetiminin Kaymakamlık,Polis Müdürlüğü,Hapishane ve Adliye organları olmak üzere idari  birimlerin bulunduğu Yengişeher(Yenişehir) bölgesinde meydana gelen bombalı ve bıçaklı saldırılarda ölenlerin sayasının 100’den fazla olduğu  iddia edildi.
Bölge’den ulaşan bilgiler ve bu bölgeyi çok iyi bilen ve bir süre önce ülkemize gelen Bir Uygur Ziyalı’ nın(Aydın’nın) anlattıkları şöyle ; ” Çini işgalinden önce Vilayet olan bu kalabalık şehir, Müslüman Uygurların en son ve uzun ömürlü(1507-1668) bağımsız devleti Saidiye Hanlığının de başkenti olmuş.Kadim Müslüman Türk kültürü’nün merkezlerinden. Çinli işgalciler Müslüman Uygurların son dönem tarihinde önemli roller üstlenen bu şehrin unutulması,unutturularak hafizalardan silinmesi için buraya özel baskı,zulüm ve etnik soykırım uyguladığı bilinen bir gerçek.Çin,bu şehri cezalandırmak için 1954 yılına kadar Vilayet Merkezi iken, İlçe seviyesine indirmiştir.Yarkent, 15-18 yüzyıllar arasında bütün şiddeti ile devam eden ve Müslüman Uygur Türklerinin sosyal ve siyasal yapısında günümüze kadar etkisini sürdüren sözde tarikat (Aktağlık-Karatağlık) savaşlarında bu iki şehir sakinleri  bir birleri ile karşı karşıya getirilmişti. Dalay Lama’nın verdiği Abak  ünvanını böbürlenerek kullanmaktan utanmayan, Irak kökenli bir Sözde Tarikat Önderi Budist dünyasının Başkenti ve Tibet’in merkezi Lasa’ya giderek Dalay Lama’dan Müslüman Hükümdarı (Son Hükümdar İsmail Han’ı) yıkılması ve yerine kendisini geçirmesi için yardım talep etmişti.Dalay Lama’nın teşviki üzerine  sahte İşan Abak’a yardım eden Kalmuklar 1668’de son Hükümdar İsmail Han’ı tahtından indirerek devleti ortadan kaldırmıştır.
Ayrıca 1863-1877 yılları arasında Osmanlı devletine tabi Doğu Türkistan(Kaşgariye)İslam devletinin Hükümdari Bedevlet Yakup Han Osmanlı devletinin Fevkelade Elçisi Miralay(Albay)Kazim Bey başkanlığındaki Osmanlı Elçilik heyetini Başkent Kaşgar’dan gelerek Yarkent’te 101 pare top atışı istikbal etmiş ve refaketinde Kaşgar’a birlikte götürmüştür.Böyle bir tarihsel özelliği de bulunmakta.

Bu şehir,  Yarkent Irmağının suladığı münbit  orta Tarım  Havzasının ekonomik merkezidir. Kaştaşı, İpekçilik,Değirmen Taşı üretimi ve Tarım ürünleri, meyva ve sebze yetişticiliği ile öne çıkmıştır.

Sayldırı olayının meydana geldiğiYenişehir bölgesi Çin işgalinden sonra kurulmuş olup,şehrin batısında yer almaktadır. Çin yönetiminde çalışanların aileleri ile tamamen etnik Çinlilerin oturduğu ve Sipil İçi (Kerpiç’ten Yapılma Kale Duvarı içinde ) İçinde yer alan bir bölge. Şehrin bütün yönetim birimleri burada bulunuyor.Bu bölge özel olarak korunmakta ve giriş çıkışlar sürekli kontrol altında  ve hassas bir bölge olarak biliniyor.Son zamanlarda bu bölgenin Merkezinde arda arda açılan Gece kulübü,Bar ve İçkili Mekanlar ve lükste adeta bir birleri ile yarışan Restorantlar şehrin en işlek eğlence mekanı olmuş durumda.Çin işgal yönetimi bu bölgeyi Müslüman Uygur gençlerinin dini ve milli duygularından arındırmak ve kötü alışkanlıklara dücar etmek için bunları adeta teşvik ediyordu. 28 Temmuz İlişku soykırımdan sonra kentte durum çok gergin hale getirilmiştir. Her gece yapılan tutuklama operasyonları,tutuklamalar ve kaybolan gençlerin bulunmaması halkı isyan noktasına getirmişti.

Şehrin en kadim ve büyük Hapishanesi de bu bölgede bulunuyor. Suçsuz yere tutuklanan, ailesine haber verilemeyen ve nerede oldukları de açıklanmayan bu gençlerin öldürüldüklerinden şüpleniliyordu. Ayrıca, Namaz başta bütün dini ibadetler yasaklanırken,Başörtülü ve tesettürlü Hanımlar ve sakallı genç erkekler sokağa çıkamaz hale getirilmiştir. Buna mukabil Müslüman gençler bu eğlence yerlerine adeta zorla getirilmekte idi. İşgalci Çin yönetiminin bu tür dini ve milli asimilasyon uygulamalarından müstarip olan Yarkent halkı ben ayrılmadan önce de patlamaya hazır bir bomba durumunda idi. Geleceklerinden ümitlerini kesen ve durumun düzeleceğine olan inancının kaybeden kişi veya kişilerin bu uygulamaları protesto için bu eylemleri yapmış olabilirler diye tahmin ediyorum. Ayrıca,olayın Cuma namazından hemen sonra meydana gelmesi de bu tahminimi güçlendirmekte. Bu bölge çok kalabalık ve tamamı devlet memuru olan yönetici ve etnik Çinlilerle meskun özel korunaklı bir yer. Özel korunaklı hassas bir bölgede bu olayın meydana gelmiş olması şüpheli bulunuyor. Bu olayın Çin işgal yönetiminin sık sık başvurduğu ve yeni dalga tutuklama ve toplu öldürmelere zemin ve gerekçe yaratmak için tertiplenmiş bir provakasyon de olabilir.Ben bu olayda en az 100’den fazla kişinin öldüğü bilgisine ulaştım. Bu rakam akla ve bölgenin durumuna göre uygun olabilir.Çünkü,hafta sonu ve kalabalik olduğu bir saatte bu saldırı gerçekleşmiştir.” .şeklindi konuştu.

Bilindiği üzere Çin,Tengritağ İnternet Sitesi kanalı ile yayınladığı resmi açıklama’da 4’u güvenlik yetkilisi ve eylemi gerçekleştidiklerini iddia ettiği ve Saldırgan olarak tanımladı Müslüman Uygur Fedailer’den 11 kişi olmak üzere 15 kişinin hayatını kaybettiğini bildirmişti. Çin h benzer olaylarda olduğu gibi bu olaylarla ilgili ayrıntılı bilgi vermiyor.Bağımsız gözlemci ve yabancı Gazetecilerin de bölgeyi girmesine izin vermiyor.

KAYNAK  :  rfa.org.Uighur