İspanya'nın Katalonya sorunu büyüyor

Parlamenter monarşi ile yönetilen İspanya'nın 17 özerk yönetiminden biri olan Katalonya'da özellikle son 4 yılda büyüyen bağımsızlık yanlısı girişimler önüne geçilemeyecek bir hal alarak, ülkenin en büyük sorunu haline geldi.

2006 yılında, dönemin iktidarı Sosyalist İşçi Partisi'nin (PSOE) oylarıyla özerklik statüsünü genişleten Katalonya, şu an iktidarda olan Halk Partisi'nin (PP) yaptığı itiraz sonrasında 2010 yılında Anayasa Mahkemesi'nin aldığı iptal kararıyla yeni statüsündeki hakların birçoğunu kaybetti.

Katalonya'da bağımsızlık yanlısı girişimlerin temel gerekçesini oluşturan Anayasa Mahkemesi'nin kararı sonrasında yaşananların kronolojik gelişimi şöyle oluştu:

- 27 Haziran 2010: PP'nin itirazından 4 yıl sonra Anayasa Mahkemesi, Katalonya'nın yeni özerklik statüsündeki 14 maddenin anayasaya aykırı olduğu gerekçesiyle iptaline karar verdi

- 10 Temmuz 2010: Anayasa Mahkemesi'nin Katalonya statüsünü iptal kararına tepki olarak Barselona kentinde "Bir ulusuz ve biz karar vereceğiz" başlığı altında yüksek katılımlı bir gösteri düzenlendi

- 28 Kasım 2010: Katalonya özerk yönetiminde yapılan yerel seçimleri 62 milletvekili çıkaran Yönelim ve Birlik Koalisyonu (CIU) partisi kazandı. 7 yıl sonra Katalonya'da iktidara gelen CIU'nun lideri Artur Mas 23 Aralık'ta Katalonya başkanı seçildi

- 22 Temmuz 2012: Katalonya parlamentosu, İspanyol devleti ile yeni bir mali anlaşma yapılması kararını aldı

- 11 Eylül 2012: Katalonya milli günü dolayısıyla Barselona'da düzenlenen gösteride geçmiştekilere nazaran daha büyük bir katılımla bağımsızlık talepleri dile getirilmeye başlandı

- 20 Eylül 2012: İspanya Başbakanı Mariano Rajoy, Katalonya başkanı Artur Mas ile görüşmesinde yeni bir mali anlaşma talebini reddetti ve Mas 25 Eylül'de erken yerel seçim kararını açıkladı

- 25 Kasım 2012: Katalonya'da yapılan erken yerel seçimlerde CIU yine birinci parti çıktı ancak 2 yıl öncesine oranla milletvekili sayısı 12 düşerek, 50 oldu

- 19 Aralık 2012: 2014 yılında bir referandum yapılması şartıyla Katalonya Cumhuriyetçi Solu (ERC) partisinin dışarıdan desteğini alan CIU azınlık hükümeti ile Katalonya'da tekrar iktidar oldu

- 23 Ocak 2013: Katalonya parlamentosu "Egemenlik deklarasyonu" adı altında Katalonya'yı "siyasi sorumluluğu ve hukuk egemenliği olan bir devlet" şeklinde tanıyan ve "kendi geleceğine karar verme hakkı olduğunu" savunan bir metni onayladı

- 12 Şubat 2013: Katalonya özerk yönetimi, bağımsızlık yanlısı referandumu yasal yollardan gerçekleştirilmesini sağlamak için "Ulusal Geçiş için Danışma Konseyi" kurdu

- 26 Şubat 2013: İspanyol meclisi, CIU ve Çoğulcu Sol tarafından sunulan Katalonya'nın kendi geleceğine karar verme hakkıyla ilgili öneriyi reddetti

- 8 Mayıs 2013: İspanyol hükümetinin itirazını kabul eden Anayasa Mahkemesi, Katalonya'nın "Egemenlik deklarasyonu" kararını askıya aldı

- 27 Haziran 2013: Katalonya özerk yönetimi öncülüğünde, bağımsızlık yanlısı referanduma destek veren siyasi gruplarla birlikte "Katalonya Kendi Geleceğine Karar Verme Hakkı Ulusal Paktı" kuruldu

- 11 Eylül 2013: Katalonya milli günü dolayısıyla düzenlenen bir gösteride tüm dünyaya Katalonya'nın bağımsızlık talebini duyurmak için insan zinciri oluşturuldu. Katalan hükümeti 1,6 milyon kişinin insan zincirine katıldığını açıkladı

- 12 Aralık 2013: Katalonya başkanı Artur Mas, 9 Kasım 2014'te referanduma gidileceğini ve "Katalonya'nın bir devlet olmasını ister misin?" ve cevap (evet) ise "Bu devletin bağımsız olmasını ister misin?" şeklinde iki aşamalı soru yöneltileceğini açıkladı

- 16 Ocak 2014: Katalonya parlamentosu, referandumun ilan edilmesi için İspanyol meclisinden yetki isteme kararı aldı

- 25 Mart 2014: Anayasa Mahkemesi, Katalonya'nın "Egemenlik Deklarasyonu"nun anayasaya aykırı olduğu için reddine karar verdiğini açıkladı

- 8 Nisan 2014: İspanyol meclisi, Katalonya'nın referandum talebini reddetti

- 23 Nisan 2014: Bağımsızlık yanlısı girişimlere karşı çıkan Katalonya'daki siyasi partilerin girişimiyle "Katalonya Sivil Toplumu" adlı bir STK kuruldu

- 19 Eylül 2014: Katalonya parlamentosu, 9 Kasım'daki referandumu bir halk oylaması olarak yapılmasını sağlamak için yasa çıkardı

- 27 Eylül 2014: Katalonya Başkanı Artur Mas, Katalan parlamentosunda kabul edilen yasaya atfen Katalanları 9 Kasım'da halk oylamasına çağıran kararı imzaladı

- 29 Eylül 2014: İspanyol hükümeti, Katalonya'daki yerel halk oylaması yasası ve Artur Mas'ın Katalanları halk oylamasına çağırmasına karşı ayrı ayrı itirazlarını Anayasa Mahkemesi'ne sundu. Aynı gün olağanüstü toplanan Anayasa Mahkemesi, İspanyol hükümetinin itirazını kabul ederek hem yerel yasayı hem de halk oylaması girişimini otomatik olarak askıya aldı

- 13 Ekim 2014: Katalonya başkanı Artur Mas, İspanyol hükümetinin itirazını kabul eden Anayasa Mahkemesi'nin kararından sonra halk oylamasının yasal yollardan yapılamayacağını kabul etti. Mas, bir gün sonra "katılımcı vatandaş süreci" şeklinde bir ad takarak halk oylamasının gönüllülerle gayriresmi olarak yapılacağını duyurdu

- 31 Ekim 2014: İspanyol hükümeti, Katalonya başkanı Mas'ın gayriresmi halk oylaması girişimini de Anayasa Mahkemesi'ne götüreceğini açıkladı

- 4 Kasım 2014: Anayasa Mahkemesi, İspanyol hükümetinin itirazını kabul ederek Katalonya'da 9 Kasım'daki gayriresmi halk oylamasını otomatik olarak askıya aldı. Ancak Katalonya özerk yönetimi sözcüsü Francesc Homs, Anayasa Mahkemesi'nin kararına rağmen 9 Kasım'daki sürecin devam ettiği, Katalonya'da sandıkların kurulacağını açıkladı.